SILVER OXIDE (GM OKST)
SLVER OXDE (GÜMÜ OKST)
CAS No: 20667-12-3
SYNONYMS:
Silver oxide; SILVER OXIDE; silver oxide; silver oksit; silver oksid; silver oxide; gümü silver; silver first grade; silver I oxide; gümü 1 oksit; gümü 1 oksid; Gümü(I) Oksit (Silver oxide); Silver(I) oxide; gümü 1 oksit; gümü oxid; gümü oksid; gümü oksit; gümü OKST; Argentous oxide; gümü oksit; gümü; gümü okside; okside gümü; oksitlenmi gümü; gümü; altngümü; gumus; gumuskolye; OKSDE GÜMÜ; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ RAW MATERAL; silver raw material; gümü suyu; gümüokside; gümü oksid; gümü oksit; gümü nitrat; nitrate silver; silver nitrate; silver nitrate; silver oxide; gumus kolye; gumus oksde; oksde gümü; gümü suyu; gümülü su; GÜMÜ OKST; OKST GÜMÜ; OKSDE GÜMÜ; GÜMÜ OKST; GÜMÜ OKSD; GÜMÜ OKXID; GÜMÜ SUYU; OKSTLEYC GÜMÜ; GUMUS MADEN; GÜMÜS OXIDE; GUMUS OKSID; GÜMÜ OKST; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ BLE; GÜMÜ BLE; GÜMÜLÜ BLEK; SLVER GÜMÜ; GÜMÜ Silver oxide (Ag2O); oxide; Silver(1+) oxide; EINECS 243-957-1; MFCD00003404; Silberoxyd; Silver (I) Oxide; Silver oxide (ous); Silver(I) oxide 99+%; DTXSID40893897; Silver(I) oxide, Electrical Grade; Silver(I) oxide, ReagentPlus(R), 99%; LS-145404; FT-0689128; EC243-957-1; silver(I) oxide, SAJ first grade, >=98.0%; Silver(I) oxide, >=99.99% trace metals basis; Silver(I) oxide, SAJ special grade, >=99.0%; Silver(I) oxide, purum p.a., >=99.0% (AT); Silver oxide; SILVER OXIDE; silver oxide; silver oksit; silver oksid; silver oxide; gümü silver; silver first grade; silver I oxide; gümü 1 oksit; gümü 1 oksid; Gümü(I) Oksit (Silver oxide); Silver(I) oxide; gümü 1 oksit; gümü oxid; gümü oksid; gümü oksit; gümü OKST; Argentous oxide; gümü oksit; gümü; gümü okside; okside gümü; oksitlenmi gümü; gümü; altngümü; gumus; gumuskolye; OKSDE GÜMÜ; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ RAW MATERAL; silver raw material; gümü suyu; gümüokside; gümü oksid; gümü oksit; gümü nitrat; nitrate silver; silver nitrate; silver nitrate; silver oxide; gumus kolye; gumus oksde; oksde gümü; gümü suyu; gümülü su; GÜMÜ OKST; OKST GÜMÜ; OKSDE GÜMÜ; GÜMÜ OKST; GÜMÜ OKSD; GÜMÜ OKXID; GÜMÜ SUYU; OKSTLEYC GÜMÜ; GUMUS MADEN; GÜMÜS OXIDE; GUMUS OKSID; GÜMÜ OKST; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ BLE; GÜMÜ BLE; GÜMÜLÜ BLEK; SLVER GÜMÜ; GÜMÜ Silver oxide (Ag2O); oxide; Silver(1+) oxide; EINECS 243-957-1; MFCD00003404; Silberoxyd; Silver (I) Oxide; Silver oxide (ous); Silver(I) oxide 99+%; DTXSID40893897; Silver(I) oxide, Electrical Grade; Silver(I) oxide, ReagentPlus(R), 99%; LS-145404; FT-0689128; EC243-957-1; silver(I) oxide, SAJ first grade, >=98.0%; Silver(I) oxide, >=99.99% trace metals basis; Silver(I) oxide, SAJ special grade, >=99.0%; Silver(I) oxide, purum p.a., >=99.0% (AT); Silver oxide; SILVER OXIDE; silver oxide; silver oksit; silver oksid; silver oxide; gümü silver; silver first grade; silver I oxide; gümü 1 oksit; gümü 1 oksid; Gümü(I) Oksit (Silver oxide); Silver(I) oxide; gümü 1 oksit; gümü oxid; gümü oksid; gümü oksit; gümü OKST; Argentous oxide; gümü oksit; gümü; gümü okside; okside gümü; oksitlenmi gümü; gümü; altngümü; gumus; gumuskolye; OKSDE GÜMÜ; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ RAW MATERAL; silver raw material; gümü suyu; gümüokside; gümü oksid; gümü oksit; gümü nitrat; nitrate silver; silver nitrate; silver nitrate; silver oxide; gumus kolye; gumus oksde; oksde gümü; gümü suyu; gümülü su; GÜMÜ OKST; OKST GÜMÜ; OKSDE GÜMÜ; GÜMÜ OKST; GÜMÜ OKSD; GÜMÜ OKXID; GÜMÜ SUYU; OKSTLEYC GÜMÜ; GUMUS MADEN; GÜMÜS OXIDE; GUMUS OKSID; GÜMÜ OKST; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ BLE; GÜMÜ BLE; GÜMÜLÜ BLEK; SLVER GÜMÜ; GÜMÜ Silver oxide (Ag2O); oxide; Silver(1+) oxide; EINECS 243-957-1; MFCD00003404; Silberoxyd; Silver (I) Oxide; Silver oxide (ous); Silver(I) oxide 99+%; DTXSID40893897; Silver(I) oxide, Electrical Grade; Silver(I) oxide, ReagentPlus(R), 99%; LS-145404; FT-0689128; EC243-957-1; silver(I) oxide, SAJ first grade, >=98.0%; Silver(I) oxide, >=99.99% trace metals basis; Silver(I) oxide, SAJ special grade, >=99.0%; Silver(I) oxide, purum p.a., >=99.0% (AT); Silver oxide; SILVER OXIDE; silver oxide; silver oksit; silver oksid; silver oxide; gümü silver; silver first grade; silver I oxide; gümü 1 oksit; gümü 1 oksid; Gümü(I) Oksit (Silver oxide); Silver(I) oxide; gümü 1 oksit; gümü oxid; gümü oksid; gümü oksit; gümü OKST; Argentous oxide; gümü oksit; gümü; gümü okside; okside gümü; oksitlenmi gümü; gümü; altngümü; gumus; gumuskolye; OKSDE GÜMÜ; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ RAW MATERAL; silver raw material; gümü suyu; gümüokside; gümü oksid; gümü oksit; gümü nitrat; nitrate silver; silver nitrate; silver nitrate; silver oxide; gumus kolye; gumus oksde; oksde gümü; gümü suyu; gümülü su; GÜMÜ OKST; OKST GÜMÜ; OKSDE GÜMÜ; GÜMÜ OKST; GÜMÜ OKSD; GÜMÜ OKXID; GÜMÜ SUYU; OKSTLEYC GÜMÜ; GUMUS MADEN; GÜMÜS OXIDE; GUMUS OKSID; GÜMÜ OKST; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ BLE; GÜMÜ BLE; GÜMÜLÜ BLEK; SLVER GÜMÜ; GÜMÜ Silver oxide (Ag2O); oxide; Silver(1+) oxide; EINECS 243-957-1; MFCD00003404; Silberoxyd; Silver (I) Oxide; Silver oxide (ous); Silver(I) oxide 99+%; DTXSID40893897; Silver(I) oxide, Electrical Grade; Silver(I) oxide, ReagentPlus(R), 99%; LS-145404; FT-0689128; EC243-957-1; silver(I) oxide, SAJ first grade, >=98.0%; Silver(I) oxide, >=99.99% trace metals basis; Silver(I) oxide, SAJ special grade, >=99.0%; Silver(I) oxide, purum p.a., >=99.0% (AT); Silver oxide; SILVER OXIDE; silver oxide; silver oksit; silver oksid; silver oxide; gümü silver; silver first grade; silver I oxide; gümü 1 oksit; gümü 1 oksid; Gümü(I) Oksit (Silver oxide); Silver(I) oxide; gümü 1 oksit; gümü oxid; gümü oksid; gümü oksit; gümü OKST; Argentous oxide; gümü oksit; gümü; gümü okside; okside gümü; oksitlenmi gümü; gümü; altngümü; gumus; gumuskolye; OKSDE GÜMÜ; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ RAW MATERAL; silver raw material; gümü suyu; gümüokside; gümü oksid; gümü oksit; gümü nitrat; nitrate silver; silver nitrate; silver nitrate; silver oxide; gumus kolye; gumus oksde; oksde gümü; gümü suyu; gümülü su; GÜMÜ OKST; OKST GÜMÜ; OKSDE GÜMÜ; GÜMÜ OKST; GÜMÜ OKSD; GÜMÜ OKXID; GÜMÜ SUYU; OKSTLEYC GÜMÜ; GUMUS MADEN; GÜMÜS OXIDE; GUMUS OKSID; GÜMÜ OKST; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ BLE; GÜMÜ BLE; GÜMÜLÜ BLEK; SLVER GÜMÜ; GÜMÜ Silver oxide (Ag2O); oxide; Silver(1+) oxide; EINECS 243-957-1; MFCD00003404; Silberoxyd; Silver (I) Oxide; Silver oxide (ous); Silver(I) oxide 99+%; DTXSID40893897; Silver(I) oxide, Electrical Grade; Silver(I) oxide, ReagentPlus(R), 99%; LS-145404; FT-0689128; EC243-957-1; silver(I) oxide, SAJ first grade, >=98.0%; Silver(I) oxide, >=99.99% trace metals basis; Silver(I) oxide, SAJ special grade, >=99.0%; Silver(I) oxide, purum p.a., >=99.0% (AT); Silver oxide; SILVER OXIDE; silver oxide; silver oksit; silver oksid; silver oxide; gümü silver; silver first grade; silver I oxide; gümü 1 oksit; gümü 1 oksid; Gümü(I) Oksit (Silver oxide); Silver(I) oxide; gümü 1 oksit; gümü oxid; gümü oksid; gümü oksit; gümü OKST; Argentous oxide; gümü oksit; gümü; gümü okside; okside gümü; oksitlenmi gümü; gümü; altngümü; gumus; gumuskolye; OKSDE GÜMÜ; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ RAW MATERAL; silver raw material; gümü suyu; gümüokside; gümü oksid; gümü oksit; gümü nitrat; nitrate silver; silver nitrate; silver nitrate; silver oxide; gumus kolye; gumus oksde; oksde gümü; gümü suyu; gümülü su; GÜMÜ OKST; OKST GÜMÜ; OKSDE GÜMÜ; GÜMÜ OKST; GÜMÜ OKSD; GÜMÜ OKXID; GÜMÜ SUYU; OKSTLEYC GÜMÜ; GUMUS MADEN; GÜMÜS OXIDE; GUMUS OKSID; GÜMÜ OKST; OKSTL GÜMÜ; GÜMÜ BLE; GÜMÜ BLE; GÜMÜLÜ BLEK; SLVER GÜMÜ; GÜMÜ Silver oxide (Ag2O); oxide; Silver(1+) oxide; EINECS 243-957-1; MFCD00003404; Silberoxyd; Silver (I) Oxide; Silver oxide (ous); Silver(I) oxide 99+%; DTXSID40893897; Silver(I) oxide, Electrical Grade; Silver(I) oxide, ReagentPlus(R), 99%; LS-145404; FT-0689128; EC243-957-1; silver(I) oxide, SAJ first grade, >=98.0%; Silver(I) oxide, >=99.99% trace metals basis; Silver(I) oxide, SAJ special grade, >=99.0%; Silver(I) oxide, purum p.a., >=99.0% (AT); Silver oxide; GÜMÜ OKST; SLVER OXDE; SILVER OXIDE; SLVER OXYDE; Gümü oksit; Silver oxyde; Silver oxide
SILVER OXIDE
Description of Silver oxide
Catalogue Number 119208
Product Information
CAS number 20667-12-3
EC number 243-957-1
Hill Formula Ag₂O
Molar Mass 231.74 g/mol
HS Code 2843 29 00
Quality Level MQ300
Physicochemical Information
Density 7.2 g/cm3 (20 °C)
Melting Point >200 °C decomposes
Bulk density 950 kg/m3
Formula: Ag2O
For the mixed oxide, see silver(I,III) oxide.
• Formula: Ag2O
Silver oxide
For the mixed oxide, see silver(I,III) oxide.
Silver oxide
Silver(I) oxide structure in unit cell
Silver(I) oxide powder
Names
IUPAC name
Silver(I) oxide
Other names
Silver rust, Argentous oxide, Silver monoxide
Identifiers
CAS Number
20667-12-3 ☑
3D model (JSmol)
Interactive image
ChemSpider
7970393 ☒
ECHA InfoCard 100.039.946
EC Number
243-957-1
MeSH silver+oxide
CID
9794626
RTECS number
VW4900000
UNII
897WUN6G6T ☑
CompTox Dashboard (EPA)
DTXSID40893897 Edit this at Wikidata
InChI[show]
SMILES[show]
Properties
Chemical formula
Ag2O
Molar mass 231.735 g·mol-1
Appearance Black/ brown cubic crystals
Odor Odorless[1]
Density 7.14 g/cm3
Melting point 300 °C (572 °F; 573 K) decomposes from ≥200 °C[3][4]
Solubility in water
0.013 g/L (20 °C)
0.025 g/L (25 °C)[2]
0.053 g/L (80 °C)[3]
Solubility product (Ksp) of AgOH
1.52·10-8 (20 °C)
Solubility Soluble in acid, alkali
Insoluble in ethanol[2]
Magnetic susceptibility (χ)
-134.0·10-6 cm3/mol
Silver(I) oxide is the chemical compound with the formula Ag2O. It is a fine black or dark brown powder that is used to prepare other silver compounds.
Silver oxide produced by reacting lithium hydroxide with a very dilute silver nitrate solution
Silver oxide can be prepared by combining aqueous solutions of silver nitrate and an alkali hydroxide.[7][8] This reaction does not afford appreciable amounts of silver hydroxide due to the favorable energetics for the following reaction:[9]
2 AgOH → Ag2O + H2O (pK = 2.875[10])
US patent 20050050990 describes the preparation of Ag2O with properties suitable for use as a fine grained conductive paste filler.
Structure and properties of Silver oxide
Ag2O features linear, two-coordinate Ag centers linked by tetrahedral oxides. It is isostructural with Cu2O. It “dissolves” in solvents that degrade it. It is slightly soluble in water due to the formation of the ion Ag(OH)2- and possibly related hydrolysis products.[11] Silver oxide is soluble in ammonia solution, producing active compound of Tollens’ reagent. A slurry of Ag2O is readily attacked by acids:
Ag2O + 2 HX → 2 AgX + H2O
where HX = HF, HCl, HBr, or HI, HO-C(O)-CF3. It will also react with solutions of alkali chlorides to precipitate silver chloride, leaving a solution of the corresponding alkali hydroxide.[11][12]
Like many silver compounds, silver oxide is photosensitive. It also decomposes at temperatures above 280 °C.[13]
Applications
Silver oxide is used in silver-oxide batteries. In organic chemistry, silver oxide is used as a mild oxidizing agent. For example, it oxidizes aldehydes to carboxylic acids. Such reactions often work best when the silver oxide is prepared in situ from silver nitrate and alkali hydroxide.
Silver oxide
Silver oxide
Names
IUPAC name
silver Oxide
Other names
silver peroxide, argentic oxide, silver suboxide, divasil
Identifiers of silver oxide
CAS Number of silver oxide
1301-96-8 ☑
Properties of silver oxide
Chemical formula of silver oxide
AgO
Ag2O.Ag2O3
Molar mass of silver oxide 123.87 g/mol
Appearance of silver oxide grey-black powder
diamagnetic
Density of silver oxide 7.48 g/cm3
Melting point of silver oxide >100 °C, decomposition
Solubility of silver oxidein water
.0027 g/100 mL
Solubility of silver oxide soluble in alkalis
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
☑ verify (what is ☑☒ ?)
Infobox references
Silver oxide is the inorganic compound with the formula Ag4O4. silver oxide is a component of silver zinc batteries. silver oxide can be prepared by the slow addition of a silver oxideto a persulfate solution e.g. AgNO3 to a Na2S2O8 solution.[1] silver oxideadopts an unusual structure, being a mixed-valence compound.[2] It is a dark brown solid that decomposes with evolution of O2 in water. silver oxide dissolves in concentrated nitric acid to give brown solutions containing the Ag2+ ion.[3]
Structure
Although its empirical formula, silver oxide, suggests that silver is in the +2 oxidation state in this compound, AgO is in fact diamagnetic. X-ray diffraction studies show that the silver atoms adopt two different coordination environments, one having two collinear oxide neighbours and the other four coplanar oxide neighbours.[1] AgO is therefore formulated as AgIAgIIIO2[4] or Ag2O·Ag2O3. silver oxide is a 1:1 molar mixture of silver oxide, Ag2O, and silver oxide, Ag2O3. silver oxide has previously been called silver peroxide, which is incorrect since silver oxide does not contain the peroxide ion, O22-.
Preparation of silver oxide
US patent 4003757 (Lux and Chobanov) describes one method for preparing this oxide (then called Ag(II)-oxide) in a form suitable for batteries and gives the following example:
In 1.5 liters of aqueous solution containing 150 grams of sodium hydroxide, 65 grams of silver powder are suspended with continuous stirring. The silver powder has a density of approximately 1.6 grams per cubic centimeter. silver oxide s grain size distribution is: 52% under 10 microns; 33% 10 microns to 30 microns, 15% above 30 microns.
The liquid is then heated to about 85° C. Upon reaching this temperature, a total of 200 grams of potassium peroxydisulfate (K2S2O8) in portions of about 40 grams each is added at intervals of, for example, 1 hour. After addition of the final portion of oxidant, stirring is continued for 3 hours. The product is then filtered, washed to free it of alkali substances, dried at a temperature of approximately 80° C and reduced to particle form.
The foregoing yields approximately 73 grams of silver oxide with more than 95% content of pure silver oxide. The silver oxide produced is characterized by high thermodynamic stability, low internal discharge and consequent long shelf life. The rate of gas evolution of their products in 18% NaOH is below 1 microliter per gram-hour at room temperature. This stability is attributable to the fact that the process embodying the invention produces single crystals of exceptionally regular shape and monoclinic form.
US patent 4717562 (Jansen and Standke 1987) describes the preparation of pure silver(III) oxide by electrolytic oxidation of AgClO4, AgBF4 or AgPF6 at temperatures preferably below 0 C.
Molecular Weight of silver oxide 233.752 g/mol 2.1
Hydrogen Bond Donor Count of silver oxide 1
Hydrogen Bond Acceptor Count of silver oxide 1
Rotatable Bond Count of silver oxide 0
Exact Mass of silver oxide 233.82041 g/mol 2.1
Monoisotopic Mass of silver oxide 231.82075 g/mol 2.1
Topological Polar Surface Area of silver oxide1 Ų Computed by Cactvs 3.4.6.11
Heavy Atom Count of silver oxide 3
Formal Charge of silver oxide 0
Complexity of silver oxide 2.8
Isotope Atom Count of silver oxide 0
Defined Atom Stereocenter Count of silver oxide 0
Undefined Atom Stereocenter Count of silver oxide 0
Defined Bond Stereocenter Count of silver oxide 0
Undefined Bond Stereocenter Count of silver oxide 0
Covalently-Bonded Unit Count of silver oxide 3
Compound Is Canonicalized of silver oxide Yes
In silver processing: Chemical compounds
Silver oxides (both Ag2O and AgO) serve as the cathodic materials in silver-zinc primary and secondary (i.e., rechargeable) batteries. The high energy density of the primary batteries (as measured by available electrical energy per unit weight) is responsible for their employment as miniature power cells…
Silver Oxides
Silver oxide is used as the base in special cases of Suzuki-Miyaura cross-couplings as, for example, in reactions with n-alkylboronic acids ((62)229 and (63)230), including MeB(OH)231,232 -which have been considered as substrates of low nucleophilicity, giving low yields of cross-coupling products under standard conditions.
Silver Oxide-Zinc Battery
A silver oxide battery was introduced in 1902 by Junger, who used a cadmium anode. Andre perfected this battery in 1943 using zinc. The cell representation is:
GÜMÜ OKST
Ambalaj Miktar:
• Ambalaj miktar: 100 GR
Gümü oksit (Gümü monoksit, Silver oxide, Disilver oxide, Arjantin oksidi), (Ag2O), (Saf, Pure)
Organik Kimyada, gümü oksit yumuak bir oksitleyici madde olarak kullanlr.
(burada kullanlan gümü miktar azdr ve ürün maliyetine önemli katkda bulunmaz), ya da gümü oksit kimyasnn üstün performansnn maliyet unsurlarndan daha fazla olduu geni özel tasarml pillerde mevcuttur. Bu daha büyük hücreler çounlukla askeri uygulamalar, örnein MK-37 Torpido ya da alfa snf denizaltlarda bulunur.[1]
Gümü oksit primer piller, Japonya’daki birincil pil satlarnn% 20’sinden fazlasn oluturuyor (Eylül 2012’de 232.000 olan 67.000’i). Genellikle gümü-çinko pil olarak adlandrlan ilgili bir arj edilebilir ikincil pil, gümü oksit kimyasnda bir çeitlilik kullanr. Gümü oksit pilin özelliklerinin çounu paylar ve buna ek olarak imdiki bilinen tüm elektrokimyasal güç kaynaklarnn en yüksek spesifik enerjilerinden birini salar.[2] Uzmanlam uygulamalarda uzun süredir kullanlmaya baland, örnein dizüstü piller gibi artk daha popüler pazarlar için gelitirildi.
Tarihi
Bu teknoloji, lityum teknolojilerinden önce en yüksek enerji younluuna sahipti. Öncelikle uçaklar için gelitirilmi olan bu sistemler uzun çalma süreleri ve ksa devir yaamlarnn bir dezavantaj oluturmad mürettebatl uzay aracnda kullanlmtr. arj edilemeyen gümü-çinko piller, ilk Sovyet Sputnik uydularnn yan sra ABD Saturn frlatma araçlar, Apollo Ay modülü, ay rover ve yaam destei srt çantasn destekledi.[3] Kumanda modülünün birincil güç kaynaklar servis modülündeki hidrojen / oksijenli yakt hücreleri idi.
Herhangi bir konvansiyonel bataryadan daha fazla enerji younluu saladlar, ancak zirve güç snrlamalar, servis modülünün ayrlmasndan sonra yeniden giri srasnda da tek gç kayna haline gelen CM’de Gümü oksit çinko pillerin takviye edilmesi gerekti. Yalnzca bu piller uçu srasnda arj edildi. Afet sonras Apollo 13, servis modülüne yardmc gümü-çinko pili yakt pillerine yedek olarak ekledi. Skylab uzay istasyonuna mürettebat feribotu olarak kullanlan Apollo servis modülleri, istasyondaki uzun konaklamalar yoluyla yakt hücresi reaktantlarn depolayamayan hidrojen ve oksijen tanklar gibi, gevetme ve SM atma arasnda üç gümü çinko pil ile güçlendirildi.[4]
Kimya
Bir Gümü oksit oksit pili, pozitif elektrot (katot) olarak Gümü oksit oksit, negatif elektrot (anot) olarak çinko, art alkalin elektrolit, genellikle sodyum hidroksit (NaOH) veya potasyum hidroksit (KOH) kullanr. Gümü oksit Katot’da Ag (I) ‘den Ag’ya indirgenir ve çinko Zn’dan Zn’ye (II) yükseltilir. Pilin içindeki kimyasal reaksiyon u ekildedir:Balanced equation for the reaction occurring in a silver oxide battery.
Gümü-çinko pil, tamamen boaltlm durumda üretilir ve kar elektrot bileimi bulunur; katot metalik gümü olurken, anot çinko oksit ve saf çinko tozlarnn bir karmdr. Kullanlan elektrolit potasyum hidroksit / su çözeltisidir.
arj ilemi srasnda gümü önce gümü (I) oksit: 2Ag (s) + 2OH- → Ag2O + H2O + 2e- ve daha sonra gümü (II) oksit: Ag2O + 2OH → 2AgO + H2O + 2e- oksitlenir, çinko oksit metalik çinkoya indirgenir: 2Zn (OH) 2 + 4e- = 2Zn + 4OH-. lem, hücre potansiyeli, elektrolitin ayrmasnn yaklak 1.55 Voltta mümkün olduu bir seviyeye ulancaya kadar devam eder.[5] Bu, arjn sona ermesi olarak alnr ve daha fazla yük depolanmaz ve üretilebilecek herhangi bir oksijen hücrenin mekanik ve yangn tehlikesine neden olur.
Uygulamalar Su Analizleri Mineral Tayini Gümü oksit Giri
GiriSembolü Ag, atom numaras 47 olan Gümü oksitün Latince’si Argentum. ngilizce’si Silver, Franszca’s Argent ve Almanca’s ise Silber dir. Atom tarts 107,83, younluu 10,5 , ergime noktas 660 0C, kaynama noktas 2152 0C, deerlii + 1, elektronlar 2, 8, 18, 18 Gümü oksit tabiatta sülfürü halinde Pb ve Sn sülfürleriyle kark olarak ve ayrca renksiz ve suda çözünmeyen bir madde olan AgCl eklinde de bulunur.
Gümü oksit metali beyaz ve yumuaktr, kolayca parlatlabilir ve metaller içinde elektrik ve sy en iyi nakledenlerden biridir. Gümü oksit metali teknikte bakrla yapt alamlar halinde kullanlr. Böyle alamlar Gümü oksite nazaran daha serttir. Gümü oksite %50 ye kadar bakr ilave edildiinde bile Gümü oksitün rengi deimez (Gümü oksit paralar). Tp alannda, fotorafçlkta, tak yapmnda kullanlmaktadr.
Gümü oksit, gözler ve derinin gri-mavi renk ald argyria hastalna sebep olur. 0,4 – 1,0 mg/lt aralndaki konsantrasyonlar böbrekler, karacier ve dalakta patolojik deimelere neden olur. Genellikle suda 0 – 2 mikrogram/lt deerleri arasnda bulunur. Az miktardaki Gümü oksitün bakterileri öldürücü etkisi vardr. Bu nedenle yüzme havuzlarnda dezenfektan olarak kullanlr.
WHO (Dünya Salk Tekilat) 1984 yl yaynnda ise Gümü oksitün kullanm alanlar ve sala etkisi olarak unlar söylemektedir :
Gümü oksit tabiatta elementel eklinde ve argentite ve hern silver (Gümü oksit ta) gibi çeitli bileikler halinde bulunur. Kurun, altn, bakr ve çinko bileikleri halinde rastlanabilir. Toprak tabakalarnda takriben kg da 0.1 mg konsantrasyonda bulunabilir. Gümü oksit seviyesi tabii sularda çok düüktür. Basl yaynlara göre baz su membalarnda litrede 1 mikrogramdan fazla Gümü oksit bildirilmise de, bu deerin, litrede 10 mikrogram at çok nadirdir.
Bilinen su ilem metotlarnn ekserisinin ilem sonunda sulardaki Gümü oksitü giderdiini göstermektedir. Sonuç olarak ilem görmü sulardaki Gümü oksit seviyesi çok düük olmaktadr. Bununla birlikte datm sistemlerinde kurun ve çinko gibi baz metallerin kullanlmas nedeniyle sulardaki eser miktarda Gümü oksit izlerine rastlanabilir. Baz ülkelerde su membalarnn dezenfeksiyonunda Gümü oksit oksit kullanldndan, buralarda çeme sularnda Gümü oksit seviyesi yüksek olabilir. Özellikle içme suyu elde etmek için Gümü oksit içeren su artma cihazlar kullanldnda litrede 50 mikrogram geçen Gümü oksit seviyeleri bildirilmitir. Çeme sularndaki seviyesi çok düüktür ve muhtemelen litrede 1 mikrogram dan daha azdr. Günde 2 litre su içildii kabul edilirse içme suyu ile alnan miktar günlük 2 mikrogram geçmeyecektir.
Gümü oksitün insanlarda metabolizmas ve absorbsiyonu hakknda fazla bilgi yoktur. Ancak ahslar ve belirli organlarn bu metali farkl ekillerde absorbe ettii biliniyor. Hayvanlar hazm yoluyla alnan Gümü oksitün takriben % 10 unu absorbe edebilmektedir. Çeitli organlarda özellikle karacier ve dalakta, metal eklinde Gümü oksit tespit edilebilmektedir. nsanlarda Gümü oksit alndktan 16 gün sonra, alnan Gümü oksitün % 50 den fazlas karacierde tespit olunmutur. Baz enzim sistemlerinde ve biyolojik önemi olan kimyasal gruplarda sulfhydril komponent eklinde balanarak, proteinlerin presipitasyonu ve baz enzimlerin inaktivasyonunda rol oynamaktadr. Baz hayvan deneylerine göre Gümü oksit, Cu ve Se ile metabolik olarak reaksiyona girmektedir. Absorbe olan Gümü oksitün büyük bölümü gaita vastasyla dar atlmakta çok az bir miktar da devaml olarak dokularda tutulmaktadr. Ve dokularda birikmektedir. Gümü oksitün yar ömrü birkaç gün ile birkaç hafta arasnda deiir.
Gümü oksitün insan organizmas için gerek olan bir madde olup olmadna kesin olarak karar verilebilmi deildir. Ancak çok yüksek dozlarda ölümle sonuçlanm Gümü oksit zehirlenmelerine rastland bildirilmitir. Gümü oksitün esas etkisi deri, saç ve trnaklar üzerinde olup bunlarn rengi deimektedir. Bu durum özellikle ilaç olarak Gümü oksit arsphenamine in uyguland hallerde görülür. 1 gr Gümü oksit arsphenamine enjekte edildiinde bu etki çok barizdir. Bu etkiler endüstride çalanlarda da görülebilse de, çok nadirdir. Alnan Gümü oksitün kanserojen olduu hakknda bilgi yoktur.
Litrede 400 mikro gram veya daha fazla Gümü oksit içeren sularn içilmesiyle ratlarn böbrek ve karacierlerinde baz patolojik deiiklikler gözlenmitir. Bunun insanlarda tespiti çok güçtür. Ancak trnaklarn renk deitirmesi bir ölçü olabilir. ayet trnaklarda renk deiiklii balarsa fazla oranda alndna iarettir ve bir ölçektir.
Gümü oksit, elementlerin periyodik tablosunda simgesi Ag (Ag sembolü Latince argentum kelimesinden gelir.) olan beyaz, parlak, deerli bir metalik element. Atom numaras 47, atom arl 107,87 gramdr. Erime noktas 961,9 °C, kaynama noktas 1950 °C ve özgül arl da 10,5 g/cm³’tür.
Gümü oksit, elementlerin periyodik tablosunda simgesi Ag (Ag sembolü Latince argentum kelimesinden gelir.) olan beyaz, parlak, deerli bir metalik element. Atom numaras 47, atom arl 107,87 gramdr. Erime noktas 961,9 °C, kaynama noktas 1950 °C ve özgül arl da 10,5 g/cm³’tür. Çou bileiklerinde +1 deerliklidir.
Türkiye’de bugüne kadar bulunan iletilebilir altn sahalar için öngörülen teknoloji ile temelde benzerlik göstermekte olup her ikisi de siyanürleme yöntemine dayanmaktadr. Siyanürleme yöntemi, cevherlerden altn – Gümü oksit üretiminde yaklak 100 yldan beri kullanlmaktadr. Son yllarda ilevi daha ekonomik ve verimli klan yeni proseslerin de gelitirilmesi sonucu bu yöntem, günümüz madenciliinde özellikle, küçük tane boyutlu altn içeren düük tenörlü yataklarn deerlendirilmesinde tek seçenek olmutur. Üretim akm emas, genel olarak, cevherdeki altn ve Gümü oksitün anyonik siyanür kompleksleri halinde çözündürülerek sulu faza özütlenmesi (liç) ve sulu fazdan kazanlmas proseslerini kapsamaktadr. Çözünen altn ve Gümü oksitün sulu faza özütlenmesi için uygulanacak proseslerin belirlenmesinde, cevherin rezerv ve tenörü ile mineralojik, geçirgenlik ve difüzyon gibi yapsal özellikleri dikkate alnmaktadr. Balca iki özütleme (liç) yöntemi uygulanmaktadr:
Yn özütleme
Kartrmal özütleme
Geçirgenlik ve difüzyon yönünden sorun yaratmayan altn cevherlerine dorudan yn özütleme (Heap Leaching); daha yüksek tenörlerdeki cevherlere ise krma -öütme gibi cevher hazrlama ön ilemlerini takiben tank içerisinde kartrmal özütleme uygulanmaktadr. Yatak oluum yapsnn uygun olmas kouluyla çok düük tenörlü cevherlerin düük verimlilikle de olsa deerlendirilmesinde yerinde özütleme (In Situ Leaching) prosesi çözüm salamaktadr. Siyanürleme sonucu kat fazdan sv faza özütlenen altn ve Gümü oksitün sv fazdan geri kazanm, altn – Gümü oksit deriimlerine ve çözünme kinetiklerine bal olarak, CP (Carbon In Pulp), CIL (Carbon In Leach) ve CIC (Carbon In Column) gibi aktif karbona yüzey sourma (adsorption) ve geri syrma (Desorption) ilemleriyle ön zenginletirmeden sonra veya dorudan çinko tozu ile çöktürme veya elektroliz (electrowinning) ve ergitme yoluyla gerçeklemektedir. Elde edilen külçe ürünler rafinasyon tesislerinde saflatrlmaktadr. Eti Holding-Gümü oksitköy tesisinde halen uygulanmakta olan üretim teknolojisi, balca; krma-öütme, kartrmal özütleme, kat-sv ayrm, çinko ile çöktürme ergitme ve rafinasyondur.
Gümü oksit
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek bu maddenin gelitirilmesine yardmc olun. Kaynaksz içerik itiraz konusu olabilir ve kaldrlabilir.
Kaynak ara: “Gümü oksit” – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Bu ablonun nasl ve ne zaman kaldrlmas gerektiini örenin)
Baln dier anlamlar için Gümü oksit (anlam ayrm) sayfasna baknz.
Gümü oksit (Ag)
Gümü oksit, elementlerin periyodik tablosunda simgesi Ag (Ag sembolü Latince argentum kelimesinden gelir) olan, beyaz, parlak, deerli bir metalik element. Atom numaras 47, atom arl 107,87 gramdr. Erime noktas 961,9 °C, kaynama noktas 1950 °C ve özgül arl da 10,5 g/cm³’tür. Çou bileiklerinde +1 deerliklidir.
Simyaclarn Gümü oksit için kulland sembol.
Gümü oksit çok eski zamanlardan beri bilinmekle birlikte yine de altn ve bakrdan sonra kefedilmitir. Altn az olmasna ramen, dünyann her yanna yaylmas sebebiyle daha önce kullanlmaya balanmtr. Ayrca tabii halde Gümü oksit az olup, çok derinlerde bulunuyordu. Gümü oksitün MÖ 3100 yllarnda Msrllar ve MÖ 2500 yllarnda Çinliler ve Farslar tarafndan kullanld belirtilmitir. Yunan tarihinde Atina’daki Gümü oksit madenlerine rastlanr. MÖ 800 yllarna doru Gümü oksit, Nil nehri havalisinde para olarak kullanlmaya balanmtr. Gümü oksitü ilk olarak Romallarn ilemeye baladklar iddia edilmektedir. Endüstri ilerledikçe daha kark ve saf olmayan Gümü oksit filizleri üzerinde çallmaya baland. Bugün Gümü oksit büyük bir nisbette bakr, kurun ve çinko üretimindeki yan ürünlerden elde edilir.
Bulunuu
Çok eskiden Gümü oksit, dünyann birçok yerlerinde az miktarda bulunan doal Gümü oksit kaynaklarndan elde ediliyordu. Doal Gümü oksit; saf veya daha çok altn, bakr, cva ve dier metallerle alamlar halinde bulunuyordu. Norveç’te, Güney Peru’da, Colorado’da kazlarda ilenmi büyük külçeler bulunmutur. spanya’da 1860’ta sekiz tonluk bir külçe çkartlmtr. Gümü oksit, daha çok yer kabuuna dalm bileikler halinde bulunur. En çok rastlanan Gümü oksit filizleri; argentit (Ag2S) ve Gümü klorür (AgCl) olmaktadr. Arsenik veya antimonla karm sülfür filizleri de vardr.
Üretimi
Gümü , tarihte çeitli yöntemlerle cevherlerinden ayrlmtr. En eski metotlardan biri, kurunla kartrma yöntemidir. Bu yöntemde Gümü cevherleri veya saf olmayan gümü ürünleri kurun veya kurun filizleriyle basit bir frnda eritilir ve gümü-kurun karm elde edilir. Buradan da kolay bir ekilde saf gümü kazanlr.
Dier bir yöntem de, amalgama metodudur. Çamur haline getirilen gümü cevherleri, tuz ve cvayla muamele edilerek, elementel gümü elde edilir. Bundan baka, siyanat yöntemi gibi baka gümü elde etme yöntemleri de gelitirilmitir. Türkiye’de gümü üretimi Kütahya Gümüköy’de gerçekletirilmektedir.
Özellikleri
Gümü örnei
Gümü, çok iyi yanstan, dövülebilen, sünek bir metaldir. Bir gram gümüten 2 km uzunluunda ince tel çekilebilir. Elektrik sistemde küp ve altgen olarak kristallenir. Koordinasyon says alt olduu hallerde, yaklak atom çap 1,444 angström deerini alr.
Atmosferde oksitlenmeye kar büyük bir mukavemet gösterir. Bakrdan daha zor, altndan ise daha kolay oksitlenir. Standart elektrot potansiyeli 0,7978 V dur. Asitlere ve birkaç organik maddeye kar dayankldr. Fakat nitrik asit ve deriik scak sülfürik asitte kolayca eritilir. Ayrca kükürt ve birçok kükürt bileikleriyle hemen birleir. Gümü eya üzerindeki kararmann sebebi, havadaki hidrojen sülfür ve yumurta gibi baz yiyeceklerde bulunan kükürttür.
Periyodik tabloda ar metaller grubu içinde yer alan gümüün, çou özellikleri bakrn özelliklerine benzemekle beraber bakr, çou bileiklerinde iki deerlikli olmas ile gümüten farkldr.
Alamlar
Periyodik tabloda gümüün yeri
Saf gümü kolay paslanmaz. Elektrik ve sy çok iyi iletir. Fakat, çok yumuak olup, mekanik kuvvete kar direnci azdr. Ayrca atmosferde parlakln kaybederek donuklar. Bu sebepten daha sert dier metallerle alamlar halinde kullanlr.
Gümüün kadmiyum ve çinko ile yapt alamlar, parlakln çok daha yava kaybeder. Buna antimon ve kalay ilave edilirse, bu parlaklk ve dayankllk daha da artar. Gümüün dier metallerle yapm olduu daha birçok alamlar vardr. Bunlar endüstride saf gümüten çok daha fazla kullanlr,çok pahal olmas bunun en büyük nedenlerindendir.
Bileikleri
Gümü, bileiklerinde ekseriyetle bir (+1) deerlidir. Bilinen pek çok bileiinden önemlileri unlardr.
Gümü oksit (Ag2O): Gümü nitrat çözeltisi, sodyum veya potasyum hidroksit ile muamele edilirse, kahverengi bir çökelti meydana gelir. Dayankl deildir ve 300 °C’nin üzerine stlrsa, tamamen gümüe dönüür.
Gümü sülfür (Ag2S): Doada argentit minerali halinde bulunur. Gümü tuzunun çözeltisi üzerinden hidrojen sülfür geçirmekle elde edilen kararl bir bileiktir.
Gümü nitrat (AgNO3): En önemli gümü tuzudur. Renksiz ar kristaller tekil eder. Tpta dalamak maksadyla kullanlr. Siil tedavisinde çok iyidir. Ayrca deriyi ve organik maddeleri karartmada tercih edilir. Deriyi kararttndan “cehennem ta” ismini almtr. Suda ve alkolde kolayca çözündüünden, birçok gümü bileiklerinin elde edilmesinde ilkel madde olarak kullanlr. En çok kullanld yerler; bata fotorafçlk olmak üzere, mürekkepler, saç boyas yapm ve gümü kaplamacldr.
Gümü siyanür (AgCN): Gümü tuzuna sodyum veya potasyum siyanürün ilave edilmesiyle meydana gelen zehirli beyaz bir tuzdur. Alkali siyanürlerle kompleks siyanürler tekil eder. Bu tuzlar da kaplamaclkta önemlidir.
Gümü halojenürler: Gümü klorür (AgCl), gümü bromür (AgBr), gümü iyodür (AgI); gümü nitrat çözeltisine halojen tuzlar ilavesiyle elde edilirler. Hepsi de a kar hassas olup, fotorafçlk endüstrisinde önemli yerleri vardr. Altn atomunun yarçap, gümü atomu yarçapndan daha küçük olduu için gümü daha bir iletkendir.
Kullanld yerler
Gümü oksit’ ün kullanld alanlar sralayacak olursak; fotoraf sanayii, elektronik,a para imali, süs eyas ve tak yapm ,alamlar, diçilik ‘tir. Ayrca, yapay yamur yadrmakta, ayna srlarnn yapmnda, bilgisayar röle kontaklarnda, pil yapmnda da kullanlmaktadr.Gümü oksit elektrii çok iyi geçirdiinden ve kolayca tel haline geldiinden, elektrik teli olarak kullanlmaktayd. Fakat nadir bulunmas ve kymeti dolaysyla, artk bu amaçla kullanlmamaktadr. Bugün daha ziyade süs eyas üretiminde, ayna yapmnda, fotorafçlkta, baz ilaçlar ve alamlarn hazrlanmasnda kullanlr. Baz gümü paralar, %90 gümü, %10 bakr alamndan yaplmtr. Gümü eyada (%92,5 gümü + %7,5 bakr) kullanlr.
Saf gümü, ayn zamanda asetik asit, boyalar ve fotoraf maddeleri elde etmede de kullanlr. Keza toz halinde gümü, cam ve ahab elektrik iletkeni yapmak için yeni seramik tipi kaplama ilerinde kullanlmaktadr.
Gümü zeolitler, acil durumlarda, deniz suyundan içilebilir su elde etmek için kullanlabilmektedir.
Gümü kaplama
Gümü kaplanacak parçalar, anodu gümü olan elektrolitik banyoda katoda balanrlar. Banyodaki elektrolit, sodyum arjantisiyanür, NaAg(CN)2 veya benzeri bir kompleks gümü tuzudur. Bu tür elektrolitler dierlerine, mesela gümü nitrata (AgNO3) göre kaplanacak yüzeyin daha düzgün kaplanmasn salarlar.
Gümü eya nasl temizlenir
Gümü eya yüzeyinde kararma meydana getiren gümü sülfür (Ag2S), çou kez bir andrc toz kullanlarak temizlenir. Bu yöntemle yüzeyden gümü anmas, gümü ve gümü alam eya için pek zararl görülmemekle birlikte, özellikle gümü kaplamalar için uygun deildir. Temizleme, kimyasal yoldan basitletirilerek:
3Ag2S + 2Al → Al2S3 + 6Ag
eklinde ifade edilebilen bir seri tepkimeden istifade edilerek gerçekletirilebilmektedir. Bunun için öyle hareket edilir: Suyun bir litresine bir yemek ka çamar sodas ve bir kak sofra tuzu katlarak, emaye bir kap içinde hazrlanm çözelti, kaynar scakla getirilir. Kabn dibine alüminyum bir tabak konulur. Bunun üzerine her tarafnn çözelti içinde kalmasna dikkat edilerek gümü eya yerletirilir. Üç dakika kaynatlr. Sonra gümüler scak suda durulanr. Gümüler temiz ve parlak hale gelir. Burada elektro-kimyasal bir reaksiyon meydana gelmekte, soda-tuz çözeltisi elektrolit görevi yapmaktadr. bir kap içerisine 5 ltre su ve 5 gram siyanür konulur kaynama noktasna gelince içine temizlenecek gümü konur 20 saniyede istenilen parlaklk elde edilir
Gümü standard
Altn standard gibi, temel para biriminin gümüle tanmland bir para sistemidir. Bu standarda göre, dier paralar, istendiinde, hiçbir kstlamaya . Keza gümü sikke basm, gümüün serbestçe ithal ve ihraç edilebilmesi mümkündür. Dünyada gümü standard uygulayan tek ülke Türkiye’dir.
Gümü Nedir?
Atom numaras Z= 47, atom arl M= 107,868 ve simgesi Ag olan element.
Deerli ve asal metaldir. Gümü, havadan etkilenmez ve toprakta doal olarak, katksz halde bulunur. Bu da, gümüün, bakr ve altnla birlikte, bilinen en eski metallerden biri oluunu açklar.
Gümüün Fiziksel Özellikleri Nelerdir?
Pirit (sar ve çizikli) Kuvars (yar saydam billurlar) Hem bakr hem antimon hem de gümü sülfür içeren minarel.
Pirit (sar ve çizikli)
Kuvars (yar saydam billurlar)
Hem bakr hem antimon hem de gümü sülfür içeren minarel.
Parlak ve beyaz bir metal olan gümüün younluu 10,5, ergime noktas 960°C, kaynama noktasysa 2 212°C’ tr. Bakr ve altnla birlikte, elementleri snflandrma çizelgesinin IB kümesinde yer alr. Son derece dövülgen ve telleebilir nitelikte olan gümü, sy ve elektrii çok iyi iletir; bu nedenle de elektrikte kullanlr. Gümü,doal halde (özellikle A.B.D’nde), bakr ve altnla birlikte alam, özellikle de sülfür (arjantit ve arjiroz {Ag2S], pirarjirit [Ag3SbS3]) ve klorür (kerarjirit [AgC] ) olarak bulunur. Gümü, kurun, altn ve çinkonun mineralleriyle beraber görülür. Merkez yüzlü kübik sistemlere baldr: Sertlii azdr.
Gümüün Metalürjisi
En çok kullanlan yöntem, siyanürleme’dir. Doal gümü filizi, ince toz haline getirilir ve hava oksijeni varlnda [Ag(CN)JNa oluturmak için sodyum siyanürle (NaCN) ilemden geçirilir. Tepkime öyledir: 4Ag+ 8NaCN+2H,0+0, – 4[Ag(CN),]Na+ 4NaOH (sudkostik). Kerarjirit ve arjirozdan da balayarak gümü siyanür kompleksi elde edilir. Gümü, çözeltiden, metalik çinko yardmyla u tepkimeye göre ayrlr: Zn+2[Ag(CN)JNa-2Ag+[Zn(CN)4]Na2.
Ayrca, gümü, nikel ve özellikle kurun metalürjilerinin aadaki yöntemlere göre elde edilen bir yan üründür:
Çinkolama Yöntemi Nasldr?
Ergimi gümülü kuruna çinko katlr; çünkü, sv çinko, sv kurunda çözünmez; gümü, çinkoda üç bin kez daha çok çözünür. Bu ekilde, oluan gümü çinko alamnn damtlmasyla elde edilir.
Pattinson Yöntemi Nasldr?
Gümülü ergimi kurun, sv ve kat haller aras bir scaklkta korunur. Oluan saf kurun billurlar alnr. Kalan sv, yalnzca, gümü içerir.
Kal Yöntemi Nasldr?
Pattinson yöntemiyle elde edilmi alamn kurununu uzaklatrmaya yönelik olan bu ilem, erimi alamdaki kurunu yükseltgemeye dayanr. Gümü, yükseltgenmez ve kolayca ayrlr, elektroliz yoluyla artlr. Hazrlanmas için daha çok, cvayla amalgam (malgama) yönteminden yararlanlr.
Buna karlk cva, her zaman, gümü eyalar bozan bir amalgam oluturur.
Gümüün Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Bir kuvars gangnn içine skp kalm doal haldeki gümü
Bir kuvars gangnn içine skp kalm doal haldeki gümü
Gümüün kovalans bileikleri oluturma eilimi vardr. Temel yükseltgenme derecesi +1 olmakla birlikte, gümüü geçi elementlerine yaklatran +2 ve +3 deerlikleri de bulunur. Halojenlerle, gümüflüorür (AgF) dnda, suda hiç çözünmeyen tuzlar elde edilir. Yaps elmasnkine benzeyen gümü iyodür (Agl) 146°C üstünde, özel bir yap bozukluu gösterir. Ag+ iyonlar, I” iyonlarnn sert a içinde serbestçe yer deitirebilirler.
Gümü bromür, fotorafçlkta kullanlr: Bu madde, görünen n, morötesi nlarn, X,Y, vb. nlarn fotokimyasal etkisi altnda bozulur ve kararr. Developman srasnda Ag+ iyonlar, organik bir indirgen (pirogallol, hidrokinon, genol, vb.) yardmyla metalik gümüe indirgenir. Laktat ve sitrat gibi organik gümü tuzlar da fotorafçlkta yararlanlan maddelerdir. Oksijenin, sv gümüteki çözünürlüü çok büyüktür ve scaklk artyla azalr.
Ag20 gümü oksit ancak, oksijen varlnda, 15 atm altnda ve 300°C’taki bölünmü gümüün stlmasyla elde edilebilir. Bu da, gümüün havada bozunmayn açklar. AgO, AgN03’n elektrolizi srasnda anotta oluan ya da scakta, potasyum permanganat yardmyla Ag2Ö’in yükseltgenmesiyle elde edilen, Ag203’ten kalklarak hazrlanr. Siyah gümü sülfür (Ag2S) önemli bir gümü mineralidir. Ama, havadaki kükürtlü hidrojen (H2S) etkisi altnda ya da gümü bir eyann, kükürt bakmndan zengin bir maddeyle (yumurta sars, kükürtlü kauçuk) temas srasnda oluur. Bu durumda gümüün “karard” söylenir. Gümü nitrat, son derece çözünen bir maddedir ve çözünürlüü, 20°C’tanl00°C’a geçince dört kat artar. Dalayc olarak kullanlan, güçlü bir yükseltgendir. Gümü, üç yükseltgenme derecesinde de kompleks iyonlar oluturur. Sözgelimi, amonyakla amin [Ag- (NH3)2]‘ elde edilir.
Gümüün Kullanm Alanlar Nelerdir?
Gümüten yaplm Hint mücevherleri
Gümüten yaplm Hint mücevherleri
Koloidal gümü tedavide kullanlmaktadr. Kolargol ad verilen çözelti, damtlm su içindeki gümü elektrotlar arasnda bir elektrik arknn oluturulmas sonucu, son derece saf olarak elde edilir. Aynalarn gümülenmesi için, glikoz, formalde hit ya da Seignette tuzu (çift potasyum-sodyum tartarat) araclyla, gümü bileiklerinin (amonyakl gümü nitrat) indirgenmesi sonucu metalik gümü çöktürülür. nce bir tabaka elde etmek için, iyonoplastiden yararlanlmaktadr. Koruma ya da süsleme amac için, gümü, elektroliz yoluyla da çöktürülür. Kullanlan elektrolit, çounlukla, gümü ve potasyumun çift siyanürünün sulu çözeltisidir. Anot sal gümütendir, katoduysa, Ag+ iyonlarnn indirgenerek, üstünde çökelti oluturaca gümülenecek eyadr.
Uzun süre, akm iddeti birimi olan amperi ve elektrik miktar birimi olancoulomb’u tanmlamak için, elektrolit olarak suda çözünmü gümü nitrattan ve gümü elektrotlardan yararlanlmtr: Bir birimin geçii, çok büyük bir kesinlikte ölçülen 1,118 mg gümüün katoda çökmesini salar. Gümü halojenürler fotorafçlkta, kalay- gümü amalgam di hekimliinde kullanlr. Alam halindeki gümü, çok sayda uygulamaya yol açar. Elektrik alannda gümüün, bakr, nikel, silisyum, demir ya da tungstenle oluturduu alamlardan yararlanlr. Kuyumculukta, gümü, bakrla alam halinde (ayrca ruolz alam için nikel de katlr) kullanlr.
Gümü nedir? Gümü nerelerde kullanlr?
Gümü, varl çok eski zamanlardan beri bilinmekle birlikte altn ve bakrdan sonra kefedilmitir. MÖ 3100 yllarnda Msrllar, 2500 yllarnda ise Çinliler ve Persliler tarafndan kullanlmaya balanmtr. lk olarak gümü Romallar tarafndan ilenmeye balad iddia edilmektedir. MÖ 800’lü yllarda Nil nehri havalisinde para niteliinde kullanlmtr. Endüstri gelitikçe daha kark ve saf olmayan gümü filizleri üzerinde çalmalar yürütüldü. Günümüzde gümü büyük oranla bakr, çinko ve kurun üretimindeki yan ürünlerden elde edilmektedir.
Gümü nedir?
Simgesi Ag olan gümü, parlak, beyaz ve deerli bir metalik elementtir. Atomik arl 107,87 gram, atom numaras 47’dir. Ergime noktas 961,9 °C, kaynama scakl 1950 °C, özgül arl ise 10,5 g/cm³ ve +1 deerlie sahiptir.
Doada Gümüün Bulunuu
Eski zamanlarda gümü, yer yüzünün bir çok yerinde az miktarda bulunan doal gümü kaynaklarndan elde ediliyordu. Doal gümü; saf ya da daha çok altn, civa, bakr ve dier metallerle bileikler halinde bulunuyordu. Günümüzde en çok rastlanan gümü filizleri; argentit (Ag2S) (AgCl) ve gümü klorür olmaktadr. Arsenik veya antionla karm sülfür filizleri de bulunmaktadr.
Gümü Üretimi
Gümü, çeitli yöntemlerle cevherden ayrtrlmaktadr. En eski yöntemlerden biri, kurunla kartrma yöntemidir. Bu yöntemde gümü cevherleri veya saf olmayan gümü ürünleri kurun veya kurun filizleriyle bir ocakta ergitilir ve gümü-kurun ayrtma ilemi yaplr.
Dier yöntem ise amalgama metodudur. Çamur gibi yaplan gümü cevherleri, civa ve tuz ile muamele edilerek element olarak gümü elde edilir. Bu yöntemlerden baka, siyanat yöntemi gibi baka gümü elde etme yöntemleri de gelitirilmeye devam etmitir. Türkiye’de gümü üretimi Kütahya iline bal Gümüköy’de yaplmaktadr.
Gümü Özellikleri
Gümü, dövülebilen, çok iyi yanstan, sünek bir metaldir. Bir gram gümüten iki kilometre uzunluunda ince tel çekilebilir. Elektrik sistemde küp ve altgen olarak kristallenir. Koordinasyon says alt olduu hallerde, atom çap yaklak 1,444 Å deerini alr.
Gümüün Kullanm Alan
Gümü genel olarak; fotoraf endüstrisi, elektronik parçalar, bozuk para üretimi, süs eyas ve taklar, alamlar ve diçilik endüstrisinde kullanlr. Ayrca yapay yamur yadrmak için yamur bombas yapmnda (gümü iyodür), ayna srlarnn yapmnda, pil yapmnda ve bilgisayar röle kontaklarnda kullanlmaktadr. Geçmi zamanda elektrii iyi iletmesinden dolay ve tel haline kolay getirilebildii için elektrik teli olarak da kullanlmaktayd. Fakat doada nadir bulunmas ve deerli bir element olmasndan dolay artk bu amaçla kullanlmamaktadr.
Saf gümü ayn zamanda boyalar, asetik asit ve fotoraf maddeleri elde etmede de kullanlr. Bunlar dnda toz gümü, cam ve ahab elektrik iletkeni yapma amaçl yeni seramik tipi kaplama ilerinde de kullanlmaktadr.
Gümü zeolitler, acil durumlarda deniz suyunu tuzdan arndrarak içilebilir su haline getirmek için kullanlabilmektedir.
Gümü Kaplama
Gümü kaplanacak parçalar, anodu gümü olan elektrolitik banyoda katoda balanrlar. Banyodaki elektrolit, sodyum arjantisiyanür, NaAg(CN)2 veya benzeri bir kompleks gümü tuzudur. Bu tür elektrolitler dierlerine, mesela gümü nitrata (AgNO3) göre kaplanacak yüzeyin daha düzgün kaplanmasn salarlar.
ALTINDAN SONRA GELEN ELEMENT: GÜMÜ
ÖZELLKLER
Gümü, parlak beyaz renkte deerli bir metaldir. Bu özellii ve parlakl nedeniyle gümüe, Latince beyaz ve parlak anlamna gelen “argertum” ad verilmitir. Gümü doada serbest olarak bulunursa da enderdir. Soy metaller içinde kimyasal açdan en etkin olandr.
Altndan daha sert, bakrdan daha yumuaktr. Süneklii ve dövülebilirlii, altndan sonra ikinci sradadr. Dövülerek birkaç mikrometre kalnlnda saydam yapraklar haline getirilebilir. Saf gümü, trnakla çizilebilecek derecede yumuaktr. Gerek sl, gerek elektrik iletkenlii bakmndan tüm metallerin banda yer alr.
Gümü, tüm metallerin en beyazdr. Tam parlatldnda kusursuz yanstc bir yüzey elde edilir ve bu nedenle optik aynalarda kullanlr. Bu niteliinden dolay, böyle bir yüzeyden yan s son derece düüktür. Dolaysyla parlatlm gümü kaba doldurulan scak bir sv, çok yava sour. Temiz hava ve su içinde kararl yapsn korur; ozon, hidrojen sülfür ya da kükürt karsnda ise donuklar ve kararr. Lahana ya da yumurta gibi baz yiyeceklerin gümü kaklar karartmas da bundandr. Havadaki eser miktardaki hidrojen sülfürle bile donuklar ve yava yava kararr. Gümü havayla temas halinde eritilirse, büyük miktarlarda oksijen sourur. Yüzeyi, katlama srasnda sourduu oksijeni geri verirken küçük kraterler oluturur; buna kabarma olay denir.
Scakta, kükürt ve halojenlerle bileir. Nitrik asitte soukta çözünür, deriik ve scak sülfürik asitle tepkimeye girer. Doal bir altn ve gümü alam olan elektrum içerisinde %40 orannda gümü bulunmaktadr. Gümü çok yumuak bir maden olduu için bir miktar bakrla kullanlmaktadr. Yumuak olmas nedeniyle souk iken çekiçlenebilmektedir. Bu nedenle de kuyumculukta kullanm oldukça yaygndr.
CEVHERLER, BLEKLER VE ZOTOPLARI
Cevherleri: Gümü, blend, pirit ve galen damarlarnda çok düük nicelikte bulunmasna ramen, iletme giderlerini karlayabilecek deerdedir. Galen özellikle gümülüdür, ayrca gümülü kurun, ocaklarda oldukça yaygn ve önemlidir. Gümü, yüzeyde klorür, bromür, iyodür, hatta doal gümü halinde bulunur. Daha derinlerde “siyah gümü”, “krmz gümü” vb. denen sülfürlere (argiroz), tiyoantimonitlere (polibazit, prargirit), sülfoarsenürlere (proustit) rastlanr. Günümüzde gümüün büyük bir bölümü, blend, pirit ve galen damarlarndan elde edilir.
Gümü Bileikleri: Gümü, bileiklerinde ekseriyetle 1 (+1) deerlidir. Geçi elementlerine yaklatran +2 ve +3 deerlikleri de bulunur. Bilinen pek çok bileiinden önemlileri unlardr:
Gümü Oksit(Ag2O): Gümü nitrat çözeltisi, sodyum veya potasyum hidroksit ile muamele edilirse, kahverengi bir çökelti meydana gelir. Dayankl deildir ve 300 °C’nin üzerine stlrsa, tamamen gümüe dönüür.
Gümü Sülfür(Ag2S): Doada argentit minerali halinde bulunur. Gümü tuzunun çözeltisi üzerinden hidrojen sülfür geçirmekle elde edilen kararl bir bileiktir.
Gümü Nitrat(AgNO3): En önemli gümü tuzudur. Renksiz ar kristaller tekil eder. Tpta dalamak maksadyla kullanlr. Siil tedavisinde çok iyidir. Ayrca deriyi ve organik maddeleri karartmada tercih edilir. Deriyi kararttndan “cehennem ta” ismini almtr. Gerçekten organik maddelere bir yükseltgen gibi etkiyerek siyah bir gümü çökeltisi verir. Gümü tuzlan arasnda gümü sülfat(Ag2SO4) ile gümü ortofosfat(Ag3PO4) da saymak gerekir. Gümü sülfat, sodyum sülfatla e yapldr; gümü ortofosfat ise, sar bir çökeltidir.
Gümü Siyanür(AgCN): Gümü tuzuna sodyum veya potasyum siyanürün ilave edilmesiyle meydana gelen zehirli beyaz bir tuzdur.
Gümü Halojeniler: Gümü klorür(AgCl), gümü bromür(AgBr), gümü iyodür(AgI); gümü nitrat çözeltisine halojen tuzlar ilavesiyle elde edilirler.
zotoplar: Doada iki kararl izotopu vardr. Ag-107 (% 51,8) ve Ag-109 (% 48,2). Ayrca yarlanma süresi 4,5 saniye (Ag-114) ve 40 gün arasnda deien (Ag-105), 14 kadar radyoaktif izotopu da vardr.
GÜMÜÜN BULUNDUU YERLER
Kükürtle kolayca birleme eilimi gösteren (Kalkofil) bir element olan gümü, yerkabuun yapsna %0,00001 orannda katlr. Genellikle altn ile birlikte bulunmaktadr. Gümü düük scaklk minerali olduundan Kurun, Çinko, Kalay, Antimon, Bizmut ve subvolkanik (yeryüzüne yakn bölgelerdeki magmalarn soumasyla oluan magmatik kayaç) scaklklarda olumu Bakr ile birlikte bulunur. Düük scaklk minerali olduu halde Gümü, yüksek scaklklarda oluan Kobalt ve Nikel gibi minerallerle de birlikte bulunabilir. Gümü, magmatik kayaçlarda(ultra bazik ve bazik kayaçlarda, asidik kayaçlarda), kalkerlerde kiltalarnda, toprakta, bitkilerde, tatl suda ve deniz suyunda, 4×10-8 mg/lt (AgCl2 ve AgCl3 2 olarak) orannda bulunur. Dünyada en zengin Gümü yataklar, dalma-batma zonlarndan olumu volkanizma sonucunda meydana gelmilerdir. Kuzey ve Güney Amerika’nn bat kylar boyunca uzanan yataklar, dünya üretiminin yaklak %60’n vermektedir.
GÜMÜÜN OLUUMU
GÜMÜÜNÜZ KAÇ AYAR
GÜMÜÜN TARHÇES
Gümü çok eski zamanlardan beri bilinmekle birlikte yine de altn ve bakrdan sonra kefedilmitir. Altn az olmasna ramen, dünyann her yanna yaylmas sebebiyle daha önce kullanlmaya balanmtr. Ayrca tabii halde gümü az olup, çok derinlerde bulunmaktadr. Gümüün MÖ 3100 yllarnda Msrllar ve MÖ 2500 yllarnda Çinliler ve Persler tarafndan kullanld belirtilmitir. Yunan tarihinde Atina’daki gümü madenlerine rastlanr. MÖ 800 yllarna doru gümü, Nil nehri havalisinde para olarak kullanlmaya balanmtr. MÖ 7. yüzylda Anadolu’daki Lidyallar gümüü para olarak basmlardr.
Anadolu’da altn ve gümüten yaplm eserlerin youn olarak ortaya çkmas, MÖ 1800-1500 yllar arasna rastlamaktadr. Dolaysyla en eski altn ve gümü taklarn Orta Tunç Çana ait olduu ve Alacahöyük mezarlarnda ortaya çkarld bilinmektedir. 11. yüzyldan sonra ve özellikle 12. ve 13. yüzyllarda altn ve gümü, daha çok taklar ile çeitli eyalar ve aletler üzerine kakma tekniiyle yaplan süslemelerde kullanlmtr. Türk maden sanat içerisinde kuyumculuk ayr bir yere sahiptir. Osmanl döneminde gümü ve altn yaln olarak ilenmitir. Yaplan ürünler kemer, tepelik, çeitli taklar ve ev eyalar Osmanl sanatçlarnn ince sanat zevkinin en güzel göstergeleridir. Ayrca, sikke basmnda kullanlmtr.
Gümü Sikke(Para): Sikke, Anadolu’da ilk olarak MÖ 7. yüzylda Lidyallar tarafndan icat edilmitir. Altn ve gümü karmndan meydana gelen elektrondan (elektrum) yaplmtr. Bu doal elektronu ilk kez altn ve gümüe ayrarak sikke bastran Krezüs’tür.
Deerli bir metal olan gümü, çok önceleri para olarak kullanld. Kimi Avrupa ülkelerinde o dönemde yalnz gümü para geçerliydi. Ancak XIV. yy.da gümüle birlikte altn para da kullanlmaya baland. Bununla birlikte Fransa’da Germina yasasyla para birimi olarak yalnzca gümü kabul edilmiti. Gümü, XIX yy.da Avrupa’da eski önemli ilevini yitirdi ve yalnzca düük deerli para olarak varln sürdürdü. Ancak ABD’de gümü üreticisi Batl eyaletlerinin basks yüzünden daha uzun süre önemini korudu. Gümü kurunda görülen büyük dalgalanmalar, parasal ilevinin kaybolmasna yol açt.
II. Murat dönemi Osmanl Akçesi
Türkler, Göktürkler döneminde (VI.-VIII. yy’lar) belirli arlkta gümü külçeleri para yerine kullanyorlard. Samaniler ve Karahanllar dönemlerinde gümü ve bakr karm sikkeler bastrld. Mool imparatoru, Cengiz Han’n bastrd baz gümü sikkelere de rastlanmaktadr. ran Moollarnda da para sistemi gümü sikkelere dayanyordu. slam dünyasnda dirhem denilen, arl bölgelere ve dönemlere göre deien gümü sikkeler kullanlyordu. Anadolu Selçuklularnda sikkenin basm sürdürüldü. Osmanllarda ilk gümü sikkenin Orhan Gazi zamannda akçe adyla kestirildii bilinmektedir. (1328/1329), ancak stanbul Arkeoloji müzeleri nümismatik bölümünde Osman Gazi’nin adn tayan bir gümü sikke bulunmaktadr. Osmanllarda anapara birimi olan akçenin yerini 1730’dan sonra üç akçe deerinde kurular ald. Cumhuriyet dönemin balarnda kuru olarak bastrlan gümü paralarn kullanm 1960’lara kadar sürmütür.
Metal paralar inceleyen bilim dalna “nümizmatik” denir. Yunanca “nomisma” ve Latince “numisma” sözcüklerinden türetilmitir. Osmanlca’da bu kavram “ilm-i meskûkât” ya da ksaca “meskûkât” (Arapça ‘sikke) olarak geçmektedir.
GÜMÜÜN KULLANIM ALANLARI
60 gram saf gümü elde etmek için, 1200 metre toprak altnda 1 ton gümü cevheri kazp çkarmak gerekmektedir. Buna ramen bütün bu yaplan i sonunda çekilen emee deer. Zira gümü bizim için zorunludur. Güne n, elektrik akmna dönütürürken, göüs kanserini saptarken, jet motorlar çalrken, bilgisayarlar hesap yaparken, otomobil motorlar iletilirken hep ona ihtiyacmz vardr. Onun sayesinde kafatasndaki ponksiyon deliklerini kapatrz.
Gümü elementi; sanattan bilime, bilimden endüstriye kadar birçok alanda kullanlmaktadr. Gümüün kullanm alanlar üç ana kategoriye ayrlmtr; sanayii, yatrm, süs-mücevherat. Bu üç önemli sektör, gümü taleplerinin %95’ini oluturmaktadr. 2010 ylnda sanayi uygulamalarnda 13.817 ton, kuyumculuk sektöründe 4734 tondan fazla, metal paralar ve madalyalarda ise 2871 ton miktarnda kullanlmtr.
Mücevheratta Gümü Kullanm
Saf gümü kararmaya kar çok dirençlidir, fakat kuyumculukta kullanmak için çok da yumuaktr. Bundan dolay gümü ileyicileri sertletirici olarak bakr gibi metallerle alam haline getirirler. Örnein; som gümü %92,5 gümü ve %7,5 bakrdan meydana gelir. Bu popüler alam, küpeler, bilezikler, yüzük ve kolyeler için idealdir. Geçmiten bugüne kadar gelen, kuyumculukta kullanlan çeitli teknikler vardr. Bunlarn en önemlileri; Trabzon hasr örme, telkâri ve Osmanllarda gözde ilemecilik olan kazazlk sanat vb.
Telkâriyle yaplm kemer.
Kazazlk sanat ile yaplm bir tespih.
Trabzon hasr ii.
Ev Dekorasyonu
Gümü sofra takmlar, Gümü çay kahve takmlar, gümü tepsiler, ev eyalar, ev dekorasyonu ve gümü ileme gibi alanlarda yerini almtr. Gümü sofra takmlarnda som gümü (925 ayar) 14. yüz yldan beri standart olarak kullanlmaktadr.
zolasyon ve Enerji Tasarrufu
Gümü, s ve elektrik yaltmnda kullanlan iki büyük deiken olan kimyasal bileiklerin üretilmesinde anahtar role sahiptir. Plastik sanayii için temel maddelerden olan etilen oksit ve formaldehit bileiklerini üretmek için, 1 ylda 700 tondan fazla gümü kullanlyor. Etilen oksit; bilgisayar dümelerinde, frn ve sobalardaki elektrik kontrol dümelerinde, ev eyalarndaki dier yerlerdeki izolasyonu için gerekli olan maddenin üretilmesinde temel olan bir bileiktir. Bu kimyasal madde, ayn zamanda bütün kyafetlerde ve kumalarda kullanlan polyester gibi esnek plastik malzemelerin üretiminde de kullanlmaktadr. Etilen oksit üretiminin yaklak %25’i, otomobil ve dier tatlarda soutucu antifriz olarak deerlendirilmektedir. Etanolden üretilen formaldehit ise, plywood ve laminat parkelerin montajnda kullanlan yaptrclar gibi kat plastikten malzemelerde kullanlmaktadr. Formaldehit ayn zamanda kat üretiminde, elektronik malzemelerde son kaplama olarak, tekstilde, otomotiv endüstrisinde, elektrik izolasyon malzemelerinde, oyuncaklar gibi birçok alanda kullanlmaktadr.
Fotorafçlk
Gümü, fotorafçlkta önemli bir yere sahiptir. Yaklak 5000 renkli fotorafta 1 ons gümü kullanlmaktadr. Fotoraf film ve camlarnn üzeri AgNO3’den elde edilen AgBr’ün scak jelatinli emülsiyonu ince homojen bir tabaka hâlinde kaplanr. Souduunda gümü bromür – jelatin çözeltisi donar, böylece fotoraf filmi hazrlanm olur.
Pillerde Gümü Kullanm
Son yllarda gümü oksit piller, lityum pillerin yerini almaya balad. Pahal olmalarna ramen, gümü pillerinin güç/arlk oran yüksek olduundan, rakiplerine kar üstünlük salamaktadr. Bundan dolay, piyasadaki arj edilebilir ve normal pillerin uçlar gümü alamdan üretilmektedir. Gümü oksit pilin en yaygn olarak düme eklinde kameralarda, oyuncaklarda, iitme cihazlarnda, saat ve hesap makinalarnda kullanlmaktadr. Gümü, pilde arlkça %35 oranndadr. Bir baka yeni popüler olan ise, gümü-çinko pildir. Bunlarda öne çkan özellik; su bazl olmalar ve lityum veya yanc sv içermemeleridir.
Elektronikte Gümü
Sadece hafif bir dokunu gerektiren ve televizyonlar, telefonlar, mikrodalga frnlar, oyuncaklar, bilgisayar klavyelerinde tu olarak kullanlan gümü membranl anahtarlar bulunmaktadr. Bu anahtarlar birçok kez açma/kapama durumuna kar dayankldr. Gümü ayn zamanda klasik elektrik anahtarlarnda da kullanlmaktadr. Cep telefonlarndan, bilgisayarlara kadar birçok üründe bulunan baskl devre kartlarnda elektrik yollar oluturmak için gümü bazl mürekkep ve filmler kullanlmaktadr. RFID etiketleri ve antenlerinde de gümü kullanlmaktadr. CD, DVD ve plazma görüntü panelleri de gümü kullanlarak üretilmektedir.Gümü Katalizörler
Bir kimyasal reaksiyonu hzlandran ve reaksiyona dahil olmadan çkan maddeye katalizör ad verilir. Her yl 150 milyon onstan fazla gümü, etilen oksit ve formaldehit üretmek için kullanlmaktadr. Katalizör olarak kullanlan gümüün yaklak olarak %90′ etilen oksit ve formaldehit üretimi esnasnda kullanlmaktadr.
Lehim ve Kaynakta Gümü Kullanm
Kaynaklama ilemi, scaklk 600 derecenin üzerine çkt zaman, maddelerin birbirine kaynamasyla meydana gelir. Lehim ileminde ise scaklk 600 derecenin altndadr. Lehimleme ve kaynak ilemi esnasnda gümü kullanmak pürüzsüz, szdrmaz ve korozyona dayankl birleim noktalar oluturmaya imkan verir. Gümü lehim ve kaynaklar, yüksek çekme kuvveti, ekil verilebilme ve s iletkenliini bir araya getirir. Gümü-kalay lehimleri evlerde bakr borular tutturmak ve anti bakteriyel olmas için kullanlr. Büyük musluk üreticileri de bu avantajlarndan ötürü gümü bazl malzemeler kullanmaktadrlar.
Otomotiv Endüstrisi
Yllk olarak otomobillerde 36 milyon ons gümü kullanlmaktadr. Günümüzdeki arabalarda her bir elektriksel olay gümü kapl balantlar tarafndan gerçekletiriliyor. Motoru balatmak, pencereleri açma gibi basit fonksiyonlar gümü anahtar vastasyla aktive ediliyor. Otomobillerin arka camndaki stc eritlerde iletken olarak gümü-seramik teller kullanlmaktadr. Bu sayede oluturulan s, cama bu teller vastasyla iletilerek don ve buzun temizlenmesi salanyor. Araçtaki antifrizde de gümü aracl ile elde edilmi bir bileik olan etilen oksit kullanlmaktadr.
Gümü ve Ayna Yapm
Gümü aynalarn yapmnda cam üzerinde ince bir gümü tabakas oluturulur. Amonyakl gümü nitrat çözeltisi çok kuvvetli olmayan bir indirgenle (glikoz veya formaldehit) stlrsa metalik gümüe indirgenir. Amonyakl gümü nitrat ve indirgenden oluan karm cam üzerine dökülüp stlrsa metalik gümü ayrlp cam üzerinde ince bir tabaka oluturur. Daha sonra ykanan cam kurutulursa ayna meydana gelir.
Gümü Zehirlenmesi (Arjirizm)
Zehirlenme az ya da cilt yoluyla olabilir. Hastaln olumas için, içinde gümü bileii olan maddelerle uzun süre iliki gereklidir. Bunun sonucu mukoza zarlar, iç organlarda ve ciltte renk deimesi oluur. En çok fotorafçlkla uraanlarda, kuyumcularda ve gümü bileikli ilaçlar kullananlarda görülür.
Gümü, Dünya’da bulunan deerli metallerden birisidir. Gümü’ten deerli metaller olsa da, Gümü, Altn’dan sonra ve onun hemen yannda ikinci olarak Dünya’da en çok kullanlan bir metaldir. Ekonomik olarak tarihler boyunca kullanlan Altn ve Gümü’ün yerini tutabilecek baka bir metal yoktur. Geçmi tarihlerlerden bu yana ekonomik bir birim olarak kullanla gelmitir. Bugünkü ekonomiler de Altn karlklarnn olmasyla orantl olarak salkl saylmaktadrlar. Yakn gelecekte muhtemelen tekrar para birimi olarak Altn ve Gümü varln Dünya’ya onaylatacaktr.
Altn ve Gümü, Dünyada az bulunan, yaplar itibaryla bozulmaz-deerli olan bu iki metal, ekonominin ölçüsü olduklar için slam’da özel bir yere sahiptirler. Altn ve Gümü’ün “biriktirilmesi” ve “israf edilmesi” slam’da yasaklanmtr. Toplum fertlerinin ellerinde Altn-Gümü’ü biriktirmesi; yani belli ellerde bu ekonomik deerin ylmas; yatrma, teknolojiye ve toplum yararna dönütürülmemesi slam’da haramdr.
Bu nedenle Altn ve Gümü “ziynetler”in ve “eyalar”n kullanlmas, Peygamberimiz tarafndan ho görülmemitir. nsanolu hasislii dolaysyla Altn ve Gümü ymaya meyyaldir. Evet, “Servet”in, kan dolam gibi toplum yararna dolamasn; yani zenginliin, kann vücuda yaylmas gibi yaylmasn engellemeye; “Altn-Gümü toplama”ya eilimlidir insanolu. slam, damarlarn tkanmasna ve toplumsal çapta kriz olumasna engel olacak sistemi ortaya koymu, “Altn-Gümü toplama”y yasak etmi ve “zekat” da emretmitir. Bügünün hakimlerinin, küresel patronlarnn, Dünya’nn altnlarn nasl istif ettiklerini ve insanl iliklerine kadar sömürmeye nasl devam ettiklerini bilmeyen var mdr?
Dier taraftan Gümü de Altn gibi “cennet metas”dr ve cennette her ekilde kullanlacaktr. Altn’n ve Gümü’ün, salkta, teknolojide ve nano teknolojide kullanm oldukça önemlidir ve insanln-toplumlarn yararnadr. Her geçen gün Altn’n ve Gümü’ün insan salnda ve teknolojide kullanm-önemi artmaktadr ve bu iki “özel metal”in kerametleri her geçen gün daha iyi anlalmaktadr. ite slam’n bu metallerle ilgili hassasiyeti ve bu meseleye bakndaki ayrcal buradan gelmektedir. slam’n her alandaki hikmetli bak, bu meselede de ilim ve teknoloji ilerledikçe daha iyi anlalacaktr.
2. KIYMETL SOYMETALLER • Soy metaller birçok kimyasal maddelerden ve bilhassa birçok asitlerden etkilenmezler. • Istldklarnda bile hava oksijeninden oksitlenmezler. Bu nedenle mücevher,madeni para ve elektrik kontak malzemesi olarak kullanlrr. • Soy metallerin en önemlileri Ag,Au,Pt’dir. Ayrca platin grubu olan iridyum(Ir),rutenyum(Ru),palladium(Pd),Osmium (Os)’da vardr.
3. Gümü • Parlak beyaz renkte deerli bir metaldir. • Bu özellii ve parlakl nedeniyle gümüe, Latince beyaz ve parlak anlamna gelen ‘argertum’ ad verilmitir. • Gümü doada serbest olarak bulunursa da enderdir. • Parlak beyaz Metaldir.
4. Gümüün Fiziksel Özellikleri Özellik Birim Deer Formülü Ag (Argentum) Younluk gr/cm3 10.5 Ergime derecesi °C 961.5 Çekme mukavemeti N/mm² 160 Uzama %50-20 Sertlik,Brinell MPa 24,5 Mors Ölçei 2.5-3 Kristal Yaps YMK Atomik Arlk gr 107,8682 Atom numaras 47
5. Doada Bulunuu • Gümü doada az bulunan bir elementtir. Dünyada Kanada ve Rusya’da; Türkiye’de ise Balkesir, Kütahya, Ankara, Yozgat ve Artvin’de maden yataklarnda vardr. Serbest olarak; Galen minareli (PbS.Ag) ve simli kurun olarak bulunur. Önemli minareleri; • Galen (PbS.Ag) • Argentit Ag2S • Horn gümüü AgCl • Krmz gümü 3Ag2S.Sb2S3 • Prustit Ag3AsS3 • Piragirit Ag3SbS3 tir.
6. Doada Bulunuu • Üretilen gümüün bir ksm gümü minarelerinden, büyük bir ksm ise bakr ve kurun üretiminde yan ürün olarak elde edilir.
7. Elde Edilme Yöntemleri • Gümü; endüstride iki yoldan elde edilir. • Bakr ve kurun üretiminde yan ürün olarak • Minerallerinden gümü eldesi
8. Bakr üretiminde gümüün yan ürün olarak eldesi ; • Bakr üretiminde, bakrn elektrolit saflatrlmasnda altn (Au) ve gümü (Ag) anot çamurunda toplanr. Buradan gümüün kazanlmas için çamur, seyreltik H2SO4 ile kartrlr, gümüten daha aktif olan safszlklar çözünür. Çözeltinin süzülerek alnmasndan sonra geride kalan artk bu kez deriik H2SO4 ile etkiletirilir. Gümü, gümü sülfat çözeltisi hâlinde altndan ayrlr. Bu çözelti içine bakr parçalar atlmasyla gümü aça çkar.
9. Kurun üretiminde gümüün yan ürün olarak eldesi ; • Kurun minarelerinde safszlk olarak bulunan gümü, deiik yöntemlerle kazanlabilir. Bunlar bir birini tamamlayan Pattinson, Parkes, ve Kupellet yöntemleridir. • Pattinson yöntemi: Bu yöntem, gümülü kurun minarelerinden gümü elde edilmesinde kullanlan bir yöntemdir. Bunun için minarel ergitilir ve soumaya braklrsa kurun kristallenir. Bu kristallerin sürekli olarak alnmasyla geriye gümü-kurun alam kalr. • Parkes yöntemi: Bu yöntemde gümü içeren karm ergitilir ve bir miktar çinko eklenerek iyice kartrlr. Gümüün büyük bir ksm çinkoda çözünür. Karm dondurulduunda çinko-gümü alam yüzeyde toplanr ve katlar. Buradan alnan alam damtlarak daha uçucu olan çinko uzaklatrlr ve az miktarda kurun içeren gümü geride kalr.
10. Kurun üretiminde gümüün yan ürün olarak eldesi ; • Kupellet yöntemi: Parkes yöntemiyle elde edilen gümüün daha çok saflatrlmas amacyla kullanlr. Bunun için, içinde az miktarda kurun bulunan gümü, kemik külünden yaplm Kupellet ad verilen s kaplar içinde ergitilir. Hava üflenerek kurun oksitlenir ve darya alnr. Gümü deimeden kalr. Burada kemik külünün rolü, kurunun oksitlenmesini kolaylatrmaktr. • Buradan elde edilen gümüte de ksmen safszlk bulunabilir. Çok saf gümü, elektrolitik saflatrma ile elde edilir.
11. Minerallerinden gümü eldesi ; • Gümü minarelerinden gümü elde ederken en önemli sorun, çözünmeyen gümü bileiklerinin çözeltiye geçmesini salamaktr. Bunun için siyanürletirme ve amalgam yöntemleri uygulanr.
12. Minerallerinden gümü eldesi ; • Siyanürletirme yöntemi: Metalik gümü ve bütün gümü bileikleri oksijenli ortamda alkali siyanürlerde kolayca çözünerek gümü komplekslerini verirler. • Yabanc maddelerden süzülerek arndrlan kompleks, toz hâlinde metalik çinko veya alüminyum eklenerek gümüe indirgenir.
13. • Amalgam yöntemi: Bu yöntem, metalik hâlde gümü veya gümü klorür içeren minarelerden gümüün elde edilmesinde kullanlr. Bunun için toz hâline getirilen minarel su ve cva ile kartrlr. Cva metalik gümüü çözer, gümü klorürü de metalik gümüe indirgeyerek amalgam oluturur. • Oluan amalgam dier safszlklardan ayrlr. Demirden yaplm damtma kaplarnda stlrsa cva uçar, younlatrlarak tekrar kullanlr, gümü ise geride kalr. Buradan elde edilen gümü ksmen safszlk içerdiinden, elektrolitik saflatrma ile saflatrlr.
14. • Elektrolitik saflatrma: Elektrolizde burada saf gümü katodu, saf olmayan gümü ise anodu oluturur. Elektrolit olarak seyreltik nitrik asit içeren gümü nitrat çözeltisi kullanlr. Saf gümü anotta toplanr.
15. Gümü Bileikleri • Gümü, bileiklerinde en çok +1 deerlikli olur, buna argentus ad verilir. Gümü iyonlar fazla hidroliz olmaz, iyi bir yükseltgend • Oksijenli Bileii, Gümü Oksit (Ag2O): • Gümüün en önemli oksijenli bileiidir. Gümüün ozonla tepkimesiyle, toz hâlindeki gümüün basnç altnda oksijen içinde stlmasyla veya gümü nitrat çözeltisine kuvvetli bazlarn eklenmesiyle koyu kahverengi amorf bir madde olarak elde edilir.
16. • Gümü oksit suda çok az çözünür, çözeltisi baziktir. • Amonyakl çözeltilerde çok az çözünür, kuvvetli bir bazdr. • Gümü oksit havada stlrsa kolaylkla oksijen vererek bozunur.
17. Halojenürleri • En önemli gümü bileikleri gümü halojenürleridir. Gümü florür suda çok çözünür, dierlerinin çözünürlükleri ise klorürden iyodüre doru azalr. • Suda çözünmeyen gümü halojenürleri, gümü tuzlar çözeltisine halojenür iyonlarnn eklenmesiyle elde edilir. • Gümü florür, gümü oksidin sulu hidroflorik asitte çözünmesiyle elde edilir.
18. • Gümü klorür, deriik HNO3, deriik HCl asit ve alkali klorürlerde klor kompleksi yaparak çözünür. • Gümü klorür HNO3 asitte ksmen çözünür, HCl aça çkarr. Bu da çözeltiye bir miktar klorür iyonlar vereceinden gümü klorür, klor kompleksi vererek çözünür. Gümü bromür benzer çözünme özellikleri gösterir. Gümü iyodür amonyakta çok az, tiyosiyanat ve siyanürde ise çok çözünür.
19. • Gümüün florür dnda bütün halojenürleri a duyarldr. Ikta elementlerine ayrarak önce meneke daha sonra siyah renge dönüür. • Bu nedenle özellikle gümü bromür (AgBr), a duyarl fotoraf çözeltilerinin yapmnda kullanlr.
20. Sülfürleri • Gümü sülfür (Ag2S ) • Doada argentit minerali hâlinde bulunur. Gümü metali üzerinden kzl derecede kükürt buhar geçirilmesi veya gümü tuzlar çözeltisinden hidrojen sülfür gaz geçirilmesiyle siyah renkte elde edilir. • Gümü sülfür scak nitrik asitte çözünür. • Gümü, bileikleri arasnda suda en az çözünenidir. Siyanürlü ortamlarda kolay çözünür.
21. Gümüün Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri • Gümü, çok iyi yanstan, dövülebilen, sünek bir metaldir. Süneklii ve dövülebilirlii, altndan sonra ikinci sradadr . • Bir gram gümüten 2 km uzunluunda ince tel çekilebilir. • Gerek sl, gerek elektrik iletkenlii bakmndan tüm metallerin banda yer alr. • Altndan daha sert, bakrdan daha yumuaktr. Saf gümü, trnakla çizilebilecek derecede yumuaktr.
22. Gümüün Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri • Atmosferde oksitlenmeye kar büyük bir mukavemet gösterir. Bakrdan daha zor, altndan ise daha kolay oksitlenir. • Asitlere ve birkaç organik maddeye kar dayankldr. • Fakat nitrik asit ve deriik scak sülfürik asitte kolayca eritilir. • Ayrca kükürt ve birçok kükürt bileikleriyle hemen birleir. Gümü eya üzerindeki kararmann sebebi, havadaki hidrojen sülfür ve yumurta gibi baz yiyeceklerde bulunan kükürttür.
23. Gümüün Kullanm Alanlar -Üç ana kategoride ele alnabilir ; • Bu üç önemli sektör, gümü taleplerinin %95’ini oluturmaktadr • 2010 ylnda: • sanayi uygulamalarnda 13.817 ton, • kuyumculuk sektöründe 4734 ton • metal paralar ve madalyalarda ise 2871 ton miktarnda kullanlmtr. •sanayi, •yatrm, •süs-mücevherat.
24. Gümüün Kullanm Alanlar • Fotoraf sanayi, • Elektronik sanayi, • Para imali, • Süs eyas ve tak yapm, • Diçilik • Yapay yamur yadrmakta, • ayna srlarnn yapmnda, • Pil yapmnda • Baz ilaçlar ve alamlarn hazrlanmasnda • Deniz suyundan içilebilir su elde etmek için kullanlabilmektedir.
25. Gümüün Kullanm Alanlar • Fotorafçlk • Gümü, fotorafçlkta önemli bir yere sahiptir. Yaklak 5000 renkli fotorafta 1 ons gümü kullanlmaktadr. Fotoraf film ve camlarnn üzeri AgNO3’den elde edilen AgBr’ün scak jelatinli emülsiyonu ince homojen bir tabaka hâlinde kaplanr. Souduunda gümü bromür – jelatin çözeltisi donar, böylece fotoraf filmi hazrlanm olur.
26. Gümüün Kullanm Alanlar • Su Artm • Gümüün temel kullanm alanlarndan biri de su artma sistemleridir. • Gümü kullanlan filtrelerde, bakteri üremesi önlenir. çme suyunda zararl mikroorganizmalar, klor, kurun, partiküller ve koku problemleri ortadan kaldrlm olur. • Gümü ayn zamanda, boru ve balantlarn, su haznelerinin içerisinde meydana gelen Lejyoner hastaln tamamen ortadan kaldrr.
27. Gümüün Kullanm Alanlar • Pencere ve Camlar • Gümüün effaf olarak pencerelere kaplanmas, Güne nlarnn darda tutulup, içerideki snn korunmasn salamaktadr. • Birleik Devletler’de her yl evlerde 250 milyon ft2(23.225.760 m2) gümü kapl cam kullanlmaktadr. Popüler olan bir çeidi, Güne nlarnn %95’ini yanstr ve enerji kullanm, soutma masraflar büyük ölçüde azalm olur. Pencereleri güçlendirmek için kullanlan gümü kapl polyester levhalar, s alveriini azaltan bilinen dier bir uygulamadr.
28. Tpta Gümü Kullanm Anti Bakteriyel Olarak Gümü • Gümü elementi bakterinin, yaayabilmesi için kimyasal balar oluturan hücresel aktiviteleri engellemektedir. Bundan dolay bakteri, gümü ile karlatnda parçalanyor. • Gümü içeren yara bantlar, bakteri çoalmasn önler, iyileme süresini ksaltr. Bundan dolay yank ve yaralanma vakalarnda bilhassa tercih edilmektedir. • Gümüün, yeni hücrelerin çoalmasn destekledii ve böylece yaralarn iyilemesini hzlandrd kantlanm durumdadr. • Gümüün bir dier önemli kullanm alan; hastaneler ve salk kurumlarnda zararl mikroorganizmalar öldürücü ilaçlardr. “Süperböcek” denilen MRSA bakterisi, neredeyse bütün kimyasal antibiyotiklere kar (gümü hariç) dirençlidir. Bundan dolay birçok hastane gümü içeren malzemeler kullanmaktadrlar.
29. Nanoteknolojide Gümü • Pigmentlerde, • Fotorafçlkta, • Yara tedavisinde, • Çamar makinalar, buzdolaplar, klimalar, hava arndrclar ve elektrik süpürgelerinde, • Yaklak 650 tür bakteriye kar sterilizasyon salamak için gümü nano-parçacklar kullanlmaktadr. • Nanoteknolojide gümüün kullanm büyüyen bir ilgi alan haline geliyor. Fikir basittir: Gümü, kumalara, beyaz eyaya, hal ve hava temizleyicilerine eklendiinde, bir sterilizatör gibi davranr.
30. Uzay Ve Havaclk • NASA’nn Magellan uzay gemisinde Güne’ten gelen radyasyonlardan korumak için, gümü kapl seramik levhalar kullanlmtr. • Hava kuvvetleri nakliye uçaklarnda ve Apaçi helikopterlerinde, temel madde olarak gümü alüminyum alamndan elde edilen dünyann en güçlü alam kullanlmaktadr.
31. Sanayide Gümü Kullanm • Pillerde Gümü Kullanm • Son yllarda gümü oksit piller, lityum pillerin yerini almaya balad. Pahal olmalarna ramen, gümü pillerinin güç/arlk oran yüksek olduundan, rakiplerine kar üstünlük salamaktadr. Bundan dolay, piyasadaki arj edilebilir ve normal pillerin uçlar gümü alamdan üretilmektedir. Gümü oksit piller en yaygn olarak düme eklinde kameralarda, oyuncaklarda, iitme cihazlarnda, saat ve hesap makinalarnda kullanlmaktadr. Gümü, pilde arlkça %35 oranndadr. Bir baka yeni popüler olan ise,gümü-çinko pildir. Bunlarda öne çkan özellik; su bazl olmalar ve lityum veya yanc sv içermemeleridir.
32. Sanayide Gümü Kullanm • Gümü Katalizörler • Bir kimyasal reaksiyonu hzlandran ve reaksiyona dahil olmadan çkan maddeye katalizör ad verilir. • Her yl 150 milyon onstan fazla gümü, etilen oksit ve formaldehit üretmek için katalizör olarak kullanlmaktadr. • Katalizör olarak kullanlan gümüün yaklak olarak %90′ etilen oksit ve formaldehit üretimi esnasnda kullanlmaktadr.
33. Sanayide Gümü Kullanm • Lehimleme ve kaynak ilemi esnasnda gümü kullanmak pürüzsüz, szdrmaz ve korozyona dayankl birleim noktalar oluturmaya imkan verir. • Gümü lehim ve kaynaklar, yüksek çekme kuvveti, ekil verilebilme ve s iletkenliini bir araya getirir. • Gümü-kalay lehimleri evlerde bakr borular tutturmak ve anti bakteriyel olmas için kullanlr. • Büyük musluk üreticileri de bu avantajlarndan ötürü gümü bazl malzemeler kullanmaktadrlar.
34. Sanayide Gümü Kullanm • Otomotiv Endüstrisi • Yllk olarak otomobillerde 36 milyon ons gümü kullanlmaktadr. • Günümüzdeki arabalarda her bir elektriksel olay gümü kapl balantlar tarafndan gerçekletiriliyor. • Motoru balatmak, pencereleri açma gibi basit fonksiyonlar gümü anahtar vastasyla aktive ediliyor. • Otomobillerin arka camndaki stc eritlerde iletken olarak gümü-seramik teller kullanlmaktadr. • Araçtaki antifrizde de gümü aracl ile elde edilmi bir bileik olan etilen oksit kullanlmaktadr.
35. Sanayide Gümü Kullanm • Gümü ve Ayna Yapm • Gümü aynalarn yapmnda cam üzerinde ince bir gümü tabakas oluturulur. • Nasl yaplr? • Amonyakl gümü nitrat çözeltisi çok kuvvetli olmayan bir indirgenle (glikoz veya formaldehit) stlrsa metalik gümüe indirgenir. Amonyakl gümü nitrat ve indirgenden oluan karm cam üzerine dökülüp stlrsa metalik gümü ayrlp cam üzerinde ince bir tabaka oluturur. Daha sonra ykanan cam kurutulursa ayna meydana gelir.
36. Elektronikte Gümü • Sadece hafif bir dokunu gerektiren televizyonlar, telefonlar, mikrodalga frnlar, oyuncaklar, bilgisayar klavyelerinde tu olarak kullanlan gümü membranl anahtarlar bulunmaktadr. Bu anahtarlar birçok kez açma/kapama durumuna kar dayankldr. • Gümü ayn zamanda klasik elektrik anahtarlarnda da kullanlmaktadr. Cep telefonlarndan, bilgisayarlara kadar birçok üründe bulunan baskl devre kartlarnda elektrik yollar oluturmak için gümü bazl mürekkep ve filmler kullanlmaktadr. RFID etiketleri ve antenlerinde de gümü kullanlmaktadr. CD, DVD ve plazma görüntü panelleri de gümü kullanlarak üretilmektedir.
37. Teknolojide Gümü • Güne Enerjisi • Çok bilinmemesine ramen gümü, Güne nlarn yakalayp, enerjiye çeviren fotovoltaik hücrelerde kullanlan temel bir maddedir. Fotovoltaik hücrelerdeki kristalize silikonlarn %90’nda gümüten elde edilen macun kullanr. 2015 yl itibariyle 100 milyon onstan fazla gümüün bu sektörde kullanlaca tahmin ediliyor. Ayrca jeneratörleri çaltrmak için kullanlan güne enerjisini depolayan, “tuz içerikli kolektörlerin” üzerinde de kullanlmaktadr.
38. GÜMÜ AYARI • Uluslararas piyasalarda saf gümü deeri 1000 kabul edilir. Ticari gümü ise en az 999 saflktadr (% 99,9 Ag). Ayrca gümüün, “Sterling Silver” diye bilinen ve özellikle süs eyalarnda kullanlan cinsi vardr ki, 925 kalite diye bilinir. (% 92,5 Ag, % 7,5 Cu). • Gümü metali çok yumuak olduundan, çounlukla dier metallerle alamlar hâlinde kullanlr. Çatal, kak gibi gümüten yaplm ev eyalarnn yapsnda %90 gümü ve %10 bakr bulunmaktadr.
39. Dünya Rezervleri Ve Kaynaklar • Genellikle altn ile birlikte bulunmaktadr. • Gümü düük scaklk minerali olduundan Kurun, Çinko, Kalay, Antimon, Bizmut ve subvolkanik (yeryüzüne yakn bölgelerdeki magmalarn soumasyla oluan magmatik kayaç) scaklklarda olumu Bakr ile birlikte bulunur. • Düük scaklk minerali olduu halde Gümü, yüksek scaklklarda oluan Kobalt ve Nikel gibi minerallerle de birlikte bulunabilir. • Gümü, magmatik kayaçlarda (ultra bazik ve bazik kayaçlarda, asidik kayaçlarda), kalkerlerde kiltalarnda, toprakta, bitkilerde, tatl suda ve deniz suyunda, 4×10-8 mg/lt (AgCl2 ve AgCl3 2 • olarak) orannda bulunur. • Dünyada en zengin Gümü yataklar, dalma-batma zonlarndan olumu volkanizma sonucunda meydana gelmilerdir. Kuzey ve Güney Amerika’nn bat kylar boyunca uzanan yataklar, dünya üretiminin yaklak %60’n vermektedir.
40. Dünya Rezervleri Ve Kaynaklar • Dünya gümü üretiminin en youn olduu bölgeler Güney Amerika ve Kuzey Amerika’nn dalk kesimleridir. Dünya gümü üretiminin neredeyse % 70’i kuzey yarm küreden ve Avustralya’dan gelir. Bölgesel olarak baktmzda, Meksika dahil Kuzey Amerika dünya gümü üretiminin %35’ni, Latin Amerika % 24’ünü ve Avrupa % 20’unu gerçekletirmektedir. • Ylda tahmini 15.000-20.000 ton gümü üretimi yaplmaktadr. Dünya çapnda gümü madeni üretimi 2011 ylnda rekor yaparak 23.689 tona ulamtr.
41. Türkiyede gümü üretimi • Türkiye’deki iletilen tek gümü yata olan, Kütahya-Gümüköy gümü yata 178 gr/t Ag tenörlü, 21,5 milyon ton rezerve sahiptir. Bu da 3827 ton metal gümü rezervine edeerdir. • Gümüköy dndaki iletilebilir altn yataklarndaki gümü rezervi ile potansiyel sahalardaki ve gümüün yan ürün olarak bulunduu sahalardaki gümü rezervi de 2913 ton metal gümü civarndadr.
42. Türkiyede gümü üretimi • Türkiye’ de birincil kaynaklardan gümü üretimine, Eti Holding vastasyla 1987 yl sonlarnda Eti Holding Gümü A..nin Kütahya/Gümüköy mevkiinde kurulan tesislerinin fiilen faaliyete geçmesiyle balamtr. (Eti Maden letmeleri Genel Müdürlüü’nün özelletirme program çerçevesinde 2007 ylnda Yldzlar SSS Holding bünyesine katlmtr. ) Bu tesis, ülkemizin cevherden dorudan gümü üreten ilk ve tek tesisidir. Tesis, ylda ortalama 180 gr/ton tenörlü, 1 milyon ton cevher ileyerek % 99,9 saflkta 122.4 ton gümü üretecek ekilde planlanmtr. Ancak, planlanan kapasiteye henüz ulalamam olup iyiletirme çalmalar ile 85 ton/yl mertebesine eriilmitir. • Rize-Çayeli ve Kastamonu-Küre-Aköy yataklarnda bakr üretimi yaplmakta, yan ürün olarak gümü deerlendirilmektedir
43. Gümü üretimi • Altn için öngörülen teknoloji ile temelde benzerlik göstermekte olup her ikisi de siyanürleme yöntemine dayanmaktadr. • Üretim akm emas, genel olarak, cevherdeki altn ve gümüün anyonik siyanür kompleksleri halinde çözündürülerek sulu faza özütlenmesi (liç) ve sulu fazdan kazanlmas proseslerini kapsamaktadr. • Çözünen altn ve gümüün sulu faza özütlenmesi için uygulanacak proseslerin belirlenmesinde, cevherin rezerv ve tenörü ile mineralojik, geçirgenlik ve difüzyon gibi yapsal özellikleri dikkate alnmaktadr. Balca iki özütleme (liç) yöntemi uygulanmaktadr: • Yn liçi • Tank liçi
44. Gümü üretimi • Ocaktan gelen cevher, boyut küçültme ilemlerinden sonra, liç tanklarna gönderilir ve içinde % 30 kat bulunan pulpa NaCN çözeltisi verilerek siyanürleme balatlr. • 48-78 saat kadar sonra Ag-mineralleri (CN) ile reaksiyona girerler ve gümü iyonik halde svya geçer. • Ters akml dekantasyon sistemi ile tikinerlerde, gümü ykanr ve ykanm kat, atk barajna depolanmak üzere gönderilirken; tikiner üst tants, filtre edilip berraklatrlr, hava alma kulelerinde oksijeni alnr, • Çinko tozu ile sementasyon ilemi gerçekletirilir ve pres filtrelerde gümü konsantre keki elde edilir. • Konsantre içindeki gümü % 50-80 civarndadr. Konsantre keki ergitme ve rafinasyon ilemleri için izabehaneye ve elektrolize gönderilir.
45. Gümü üretimi
Gümü Nedir?
Gümü nedir diye merak edenler için detayl bir yaz çalmas yapmak istedik. Bu yazmz da bu maden ile ilgili merak ettiiniz pek çok eye ulaabilir ve meraknz giderebilirsiniz. Yazmzda gümü kaplama nedir? Silver renk nedir? Gümü doada nasl bulunur? Ve gümü suyu nedir gibi birçok sorunun cevabn örenebilir ve bilgi sahibi olabilirsiniz.
Öncelikle “Gümü Nedir?” sorusu ile balamak isteriz. Bu maden eski çalardan beri kullanlan bir madendir. Altn ve bakrdan sonra kefedilmi olan bu maden bulunduktan sonra pek çok alanda kullanlmtr.
Element tablosundaki simgesi Ag’dir. Beyaz ve parlak bir yapya sahip olan bir element olan bu maden güzellii ile de oldukça göz alcdr. Gümüün atom numaras 47,atom arl ise 107.87 gramdr. Erime noktas 961,9 °C olan gümüün kaynama noktas 1950°C’dir. Özgül arl ise 10,5 g/cm³’tür.
Gümüün tarihi MÖ 3000’li tarihlere dayanmaktadr. MÖ 3100’lü yllarda Msrllar ve MÖ 2500’lü yllarda Çinliler ve Persliler tarafndan kullanld bilinmektedir. MÖ 700’lü yllarda ise Lidyallar gümüü para olarak kullanmlardr.
Bu maden soy metaller arasnda yerini almaktadr. Hem ekonomik açdan hem de sektörel açdan önemli bir metaldir. Bu sebeple finans piyasalarnn da vazgeçilmesidir. Ayrca yatrm arac olan bu maden altn alternatifi olarak görülmektedir. Düük bir fiyata sahip olmas sebebi ile de yatrmc çeitliliini arttrmaktadr.
Eski görüntüsünden eser kalmadan k ve gösterili bir hale bürünen eya k bir görüntüye kavumaktadr. Bu ilem çou zaman eyay güzelletirmek amac ile yaplrken kimi zamanda eyay korumak amac ile yaplmaktadr. Kaplama ilemi gümü siyanürlü yunaklarda elektroliz yolu ile yaplmaktadr. Bu ileme “gümüleme” ad da verilmektedir.
Bakr madeninden daha zor, altndan ise daha kolay oksitlenmektedir.
Asitlere ve organik maddeye kar dayankldr.
Bu maden beyaz, parlak ve dövülebilen bir elementtir.
I oldukça iyi yanstr.
Element tablosundaki simgesi Ag’dir.
Gümü Suyu Nedir? Faydalar ve Zararlar
Gümü suyu nedir faydalar ve zararlar sorusu son dönemlerde oldukça merak edilmektedir. Alternatif tpta kullanlan ve birçok eye saysz faydas bulunan gümü suyu nedir sorusunun yantn bu yazmz ile örenebilirsiniz.
Bu su tamamen doal bir karmdr. Bu özellii ile antibiyotie tercih edilmektedir. Antibiyotie ihtiyaç duyulduu anlarda ya da antibiyotiin yetersiz kald zamanlarda bu su youn olarak tercih edilmektedir.
Saysz birçok hastala iyi gelen bu doal karm AIDS hastalnn tedavi edilmesinde de kullanlmaktadr. Bu su tamamen doal olduu için herhangi bir yan etkiye de sahip deildir. Bu sebeple metabolizma da herhangi bir hasara sebebiyet vermez. Bu su oral yolla alnd takdirde alt dakika içinde etkisini göstermektedir.
Gümü Suyu Faydalar ve Zararlar
Uyguland bölgede kantya kar iyiletirici etkisi vardr.
Yank tedavisinde yaray iyiletirir.
AIDS tedavisinde kullanlmaktadr.
Sinüs enfeksiyonunun yaylmasn engelleyici özellii vardr.
Antiseptik özellii sayesinde mikroplara kar iyi gelmektedir.
Kemik ve kas sistemine iyi gelmektedir.
Sivilcelere kar iyiletirici etkisi vardr.
Gümü suyu zararlarna gelince doal bir karm olduu için hiçbir yan etkisi bulunmamaktadr.
Gümü Suyu Neye yi Gelir?
Gümü suyu neye iyi gelir diye sorarsanz yukarda da bahsetmi olduumuz gibi antibakteriyeldir. Bunun dnda yaralarn ve cilt hastalklarnn iyilemesine iyi gelmektedir. Bu sebeple sedef ve egzama hastalnn tedavisinde kullanlmaktadr.
Gümü suyu neye iyi gelir derseniz özellikle gözde oluan enfeksiyonlara kar iyiletirici ve mikrop krc etkisi vardr. Bunun dnda kulak enfeksiyonalarna da iyi gelmektedir. Ayrca virüslere kar etkilidir.
Gördüünüz gibi bu yazmzda gümü nedir? Gümü ayarlar nelerdir? Gümü doada nasl bulunur? Gümü suyu nedir faydalar ve zararlar? Gümü suyu neye iyi gelir? Ve doada gümü özellikleri gibi pek çok konuya deinmi olduk. Böylece sizlerde merak ettiiniz birçok sorunun cevaplarna ulam oldunuz.
gümü tasarm atölyesi olarak k koleksiyonlarmzn yan sra bilgi veren blog yazlarmz ile sizlerle olmaya devam edeceiz.
Gümü elementinin fiziksel özellikleri
3. Kal yöntemi : Pattinson yöntemi ile elde edilmi alamn kurununu uzaklatrmaya yönelik bu ilem, erimi alamdaki kurunu yükseltgemeye dsayanr. Gümü, yükseltgenmez ve kolayca ayrlr, eleoktroliz yoluyla artlr. Hazrlanmas için daha çok, civayla amalgam (malgama) yönteminden yararlanlr. Buna karlk cva, her zaman , gümü eyalar bozan bir amalgam oluturur.
Gümüün kimyasal özellikleri :
Gümüün kovalans bileikleri oluturma eilimi vardr. Temel yükseltgenme derecesi +1 olmakla birlikte, gümüü geçi elementlerine yaklatran +2 ve +3 deerleride bulunur. Halojenlerle, gümüflüorür (AgF) dnda, suda hiç çözünmeyen tuzlar elde edilir. Yaps elmasnkine benzeyen gümü iyodür (AgI) 146 °C üstünde, özel bir yap bozukluu gösterir. Ag+ iyonlar, I- iyonlarnn sert a içinde serbestçe yer deitirebilirler.
Gümü bromür fotorafçlkta kullanlr : bu madde, görünen n, mor ötesi nlarn, X, y, vb. nlarn foto kimyasal etkisi altnda bozulur ve kararr. Developman srasnda Ag+ iyonlar, organik bir indirgen (pirogallol, hidrokinon, genol, vb.) yardmyla metalik gümüe indirgenir. Laktat ve sitrat gibi organik gümü tuzlar da fotorafçlkta kullanlan maddelerdir. Oksijenin, sv gümüteki çözünürlüü çok büyüktür ve scaklk artyla azalr.
Gümü oksit (Ag2O) ancak, 15 atm altnda ve 300°C ‘taki böülnmü gümüün stlmasyla elde edilebilir. Bu da, gümüün havada bozulmayn açklar. AgO, aGno3′ n eleoktrolizi srasnda anotta oluan yada scakta, potasyum permanganat yardmyla gümü oksitin yükseltgenmesiyle elde edilen, Ag2O3′ ten kalklarak hazrlanr.
Gümü Neden Kararr?
Siyah gümü (Ag2S), önemli bir gümü mineralidir. Ama havadaki kükürtlü hidrojen (H2S) etkisi altnda ya da gümü bir eyann, kükürt bakmndan zengin bir maddeyle (yumurta sars, kükürtlü kauçuk) temas srasnda oluur. Bu durumda gümüün “karard” söylenir.
Gümü nitrat, son derece çözünen bir maddedir ve çözünürlüü 20°C’ tan 100°C’ a geçince dört kat artar. Dalayc olarak kullanlan, güçlü bir yükseltgendir. Gümü üç yükseltgenme derecesinde kompleks iyonlar oluturur. Sözgelimi, amonyakla amin elde edilir.
Gümü Oksitler
Suzuki-Miyaura çapraz balantlarnda özel durumlarda gümü oksit, örnein MeB (OH) 231,232 dahil n-alkilboronik asitlerle ((62) 229 ve (63) 230) reaksiyonlarda baz olarak kullanlr. standart koullar altnda düük çapraz balanma ürünleri veren düük nükleofiliklik substratlar olarak kabul edilir.
Oxyde d’argent(I)
Page d’aide sur l’homonymie Pour les articles homonymes, voir Oxyde d’argent.
Oxyde argenteux
Image illustrative de l’article Oxyde d’argent(I)
un échantillon d’oxyde argenteux
Identification
Nom UICPA oxyde argenteux
No CAS 20667-12-3
No ECHA 100.039.946
No CE 243-957-1
Apparence poudre brun-marron
décomposée par la lumière
Propriétés chimiques
Formule brute Ag2O [Isomères]
Masse molaire1 231,7358 ± 0,0007 g/mol
Ag 93,1 %, O 6,9 %,
Propriétés physiques
T° fusion décomposition lente à 200 °C,
rapide à 250 à 300 °C
Solubilité 2,5 × 10-2 g/L dans l’eau,
sol dans HNO3, ammoniaque,
insoluble dans l’alcool
Masse volumique 7,22 g cm-3
Thermochimie
S0gaz, 1 bar J K-1 mol-1
S0liquide, 1 bar J K-1 mol-1
S0solide 121,3 J K-1 mol-12
ΔfH0gaz kJ mol-1
ΔfH0liquide kJ mol-1
ΔfH0solide -31,1 kJ mol-12
Cp 65,9 J K-1 mol-12
Cristallographie
Symbole de Pearson {displaystyle cP6,}{displaystyle cP6,}3
Classe cristalline ou groupe d’espace Pn3m (n°224)3
Strukturbericht C33
Précautions
Directive 67/548/EEC
Corrosif
CComburant
O
[+]
Phrases R : 8, 34,
Phrases S : 17, 26, 36/37/39, 45,
Écotoxicologie
DL50 rats 2,82 g kg-1 (ingestion)
Unités du SI et CNTP, sauf indication contraire.
modifier Consultez la documentation du modèle
L’oxyde d’argent(I) ou oxyde argenteux est un composé minéral de formule Ag2O. Il se présente sous la forme d’une fine poudre noire ou marron foncé, utilisé pour préparer d’autres composés de l’argent, ou est encore utilisé pour purifier l’eau potable.
Préparation
L’oxyde d’argent est disponible dans le commerce. Il peut être facilement obtenu en mélangeant des solutions aqueuses de nitrate d’argent et d’hydroxyde alcalin4 :
Réaction de dissolution du nitrate d’argent :
{displaystyle {ce {AgNO3_{(s)}->[H_2O] Ag+_{(aq)}{+}NO3^{-}_{(aq)}}}}{displaystyle {ce {AgNO3_{(s)}->[H_2O] Ag+_{(aq)}{+}NO3^{-}_{(aq)}}}}
Réaction de dissolution de la soude :
{displaystyle {ce {NaOH_{(s)}->[H_2O] Na^+_{(aq)}{+}OH^{-}_{(aq)}}}}{displaystyle {ce {NaOH_{(s)}->[H_2O] Na^+_{(aq)}{+}OH^{-}_{(aq)}}}}
Réaction se produisant lors du mélange des solutions : il se forme un précipité blanc furtif d’hydroxyde d’argent.
{displaystyle {ce {Ag^{+}_{(aq)}{+}OH^{-}_{(aq)}<=>> AgOH_{(s)}}}}{displaystyle {ce {Ag^{+}_{(aq)}{+}OH^{-}_{(aq)}<=>> AgOH_{(s)}}}}
L’hydroxyde d’argent est instable en milieu basique et se décompose en oxyde d’argent (précipité noir) et en eau. Cette réaction équilibrée est énergétiquement très favorisée, de sorte qu’elle est quasi-totale5 :
{displaystyle {ce {2AgOH_{(s)}<=>> Ag2O_{(s)}{+}H2O_{(l)}}}}{displaystyle {ce {2AgOH_{(s)}<=>> Ag2O_{(s)}{+}H2O_{(l)}}}} (pK = 2.8756)
Pouvoir oxydant
L’oxyde d’argent est un oxydant relativement fort appartenant au couple {displaystyle {ce {Ag2O / Ag}}}{displaystyle {ce {Ag2O / Ag}}} (potentiel standard d’oxydoréduction {displaystyle E_{{text{Ag}}_{2}{text{O}}/{text{Ag}}}^{0}=+1,17{text{ V/ENH}}}{displaystyle E_{{text{Ag}}_{2}{text{O}}/{text{Ag}}}^{0}=+1,17{text{ V/ENH}}} à pH = 0). Il oxyde divers composés tels que l’eau oxygénée :
{displaystyle {ce {Ag2O_{(s)}{+}H2O2_{(aq)}-> 2Ag_{(s)}{+}H2O_{(l)}{+}O2_{(g)}}}}{displaystyle {ce {Ag2O_{(s)}{+}H2O2_{(aq)}-> 2Ag_{(s)}{+}H2O_{(l)}{+}O2_{(g)}}}}
Cette réaction aboutit aux formations d’argent métallique et d’un dégagement gazeux de dioxygène.
Applications
Il est utilisé dans les piles à l’oxyde d’argent. En chimie organique, l’oxyde d’argent est utilisé comme agent oxydant doux. Par exemple, il oxyde les aldéhydes en acides carboxyliques. De telles réactions s’opèrent au mieux quand l’oxyde d’argent est préparé sur place à partir de nitrate d’argent et d’un hydroxyde alcalin.